Lehbulh Kei Ni ~ Rev. Fr. Damian Dal
Gupkhiatna hongpia Christian upna i cih in, mihingte ngaihsut pilna tungah akilam nuntakzia hilo in, mihingte thatanghat thu tawh akingah nuntakna zong ahi kei hi. Christian upna i cih in, laibu tungah akiphut nuntakzia zong ahi kei hi. Christian upna i cih in, anungta tawntung Pasian tungah akiphut, akilam, tua Pasian kiang azuan nuntakna ahihi. Tua nuntakna pen khatbek aneih a Tapa ahi Jesu Topa hangin mihingte in angah ihihi. Hih thuhangin, Christian upna in akhawnkhonga hongkipia nuntakna “sanna” ahihi.
Christian upna in laibu tungah akiphut akilam nuntakna hilo (Christianity is not a book of religion).
(a) Christian ahilo mitampi te in, Christian te pen Laibu biate, Laibu thumangte, Laibu tungah akiphut akilam te ci in genbelh in neithei uhhi. Banghanghiam cihleh, Christian te in munkhempeuh ah Laisiangtho bulphuh in, paulap in nei in, thukhenpa in zang uh ahih man ahihi. Ahi zongin, AD 1456 dongciang, tua bangin mite tawiding, mite simding, mite zattangzang ding Laisiangtho bu cih na omnai lo hi.
Laikhetna set hongkibawl khiat khitphet in, Johannes Gutenberg (Main, Germany) in 1456 kum in amasa pen Setkhetna tawh akigelh laibu ahi Laisiangtho bu hongbawlkhia a, tua Laisiangtho in Latin tawh akigelh Vulgate ahihi.
AD 1456 ma in, Christian te tawiding Laisiangtho bu ci in, tu hun Laisiangtho bu bangin, mite simtheih dingin, oltak in na om nailo hi. Hih thuhangin, Christian upna pen Laibu tung akiphut akilam upna hi cih theihna ding thu omlo hi. Topa Jesu in zong laigelh sa in, gualkhat beek hong nusiat lo a, anungzui pi te zong laigelhding in khatvei zong navai khakngei lo hi. Ahi zongin, “Note pai kawikawi in, leimong dongin, gupkhiatna thu natangko un,” (Mt 16:15; Mt 28:19-20) ci in navai khak hi.
(b) Upna in zakna pan hi a, zakna in, Christ Jesu Topa kammal pan ahihi (Rom 10:17) ci in, Paul in Rome khua a om Christian te tungah nahilh hi. Christ Jesu Topa kammal zakna ding in, atangko khia mi a omkul a, atangko khia, agenkhia a omtheih nadingin, agenkhia ding mi akisawl ding kisam hi. Paul in bangci nagenhiam cihleh, “Christ Topa thu akigen kei leh kua in za in, umding a, agending mi aki sawl kei leh kua in, pai in genkhia thei ding ahihiam?
Kuamah kisawllo in, kua mah in genkhia kei leh, mite in koi cibangin, Christ Topa um in sangthei ding ahihiam?” (Rom 10:14-5) ci in, na gen hi. Hihthu hangin, gupkhiatna thu atangko ding mite in sawlna ngahmi te ahihkul a, sawlna ngahmi te ii tungtawn in mite in gupkhiatna thu ahi Christ Jesu thuza in, umding uhhi cihna ahihi. Laibu bulphuhna ding khatzong naki hello hi.
(c) Tuhun ciangin, mitampi te in Laisiangtho bu tawi in, Laisiangtho bu simin, amau lungsimpilna zangin akhiatna uh gen uha, athugen te uh mite in a uptheih nading un Laisiangtho in tua bangci in, tua bangci hi ci in, Pasian thu, gupkhiatna thu teti panglo in, amau te genthu, amaute ngaihsutna te Laisiangtho khan te man in, teti pangsak uhhi.
Tua in, Laibu tunga kiphut upna hi a, anungta Pasian Tapa tunga kiphut upna man ahikei hi. Christian te in nuntakna hongpia gupkhiatna thu teti apangding te ihi a, ei te genbangbang, ei te uutbangbang te tungah Laisiangtho zangin, Laisiangtho teti apangsak te ihih khakloh ding athupi penpen ahihi.
Christian te i cih in, Christ Jesu Topa hongpiak nuntakna thu teti pangin, tua nuntakna thu sungah, tua thu tungah, kilam kiphut in, tua thu ading anungta ding leh tua gupkhiatna hongpia nuntakna thu teti apangding te ihih man in, eite uutna, eite ngaihsutna, eite deihna, eite nopsakna, eite telzia, eite thangahzia te tungah Pasian kammal zangin, “Laisiangtho teti apangsak te hi lo in,” Laisiangtho sunga akigelh Topa hongpiak nuntakna thute ih nuntakna tawh teti apang den dingin, Topa in nang le kei hongsam ahihi. Lehbulh kha kei ni! Rev. Fr. Damian Dal
Comment piaknop aomleh...