Ka muhpak US Gamthu pawlkhat (4) ~ Awn Za Pau
Kum Khat In Nih Vei A Nai (Ahun) Uh Khinn
Kum sialin nih veita a nai uh khinn hi. October bei kuan November kha ciangin zingsang nai 7:00 AM in khua zing lai mawk hi. Tua ahih manin khuavak – nisuah – nitum – khuamial hun tawh kituak dingin a hun uh kinungkin sak kik aa, nai khat kinungkinsak hi. Tua mah bangin khua khal kipat nisau hong kipat March kha ciangin ni tom lai aa, a nungkin sak pen nai khat mah manlang sak leuleu hi. USA pen ei gam tawh tehna in equator saklam ah sangto zaw ahih manin ni tom hun leh ni sau hun kilamdang lua zaw ahih man ahihi. (Gtn: 2013 kum in November ni 2 ni in nai 1 nungkin sak aa, 2014 March kha ni 9 ni a kipan, tua nungkin nai khat pen nai 1 manlang – nai khat maikhin leuleu hi.)
Vuuk Kiatciang Kibuai Mahmah
Vuuk hongkiat ciangin zankhat thu in 0.5ft – 2ft bang sahin na kia thei a, vuuk ziikkhiatna sette tawh lampite a sun a zan tenlo in vuuk nawtkhiatna sette tawh na nawkkhia man pahpah uhhi. Tua hi kei leh sawtveipipi lampi ah mawtaw a pai thei lo ding ahihi. Tua ka cih pen ko omna Oklahoma State sung agen ka hi a, Washington DC, New York khawng ah a limkiat ngial ciangin 3ft – 4ft dongdong sah mawk hi. US gam nisuahna lam tuipi gei dung teng ah (east coast) kumsialin vuuk sah tak in kia pha diak hi.
Tua bang vuuk kiat hun ciangin vuukkiatna a munmun ah vanleeng tualte vuuk in tuam nelh ahih manin, vanleeng tu thei lo in a vuuk khempeuh a hepkhiat khit dikdek ciang bek in tu sak thei pan hi. Vuuk pen a sahna tawh kizui in ahun laak kul a, ahi zongin amau gamah vuuk nawtkhiatna sette (snow plow) tawh a sun a zanin nawtkhia pahpah ahih manin vanleng tual pen sawt veipi kikhak lua cih omlo hi.
Vuukkiat khit ciangin temperature kah tuan kei peuh leh tuisuak tuanlo in a nilkhiatsa vuukte lamgei ah kiciang euau hi. Sawtveipi tuisuak kei leh a sawtteh khua alum hangin tuisuak thei nawn lo mawk a, leitang mah bangin mawtaw tawh nawnin a pua lamah buakkhiat kul hi. Ahih hangin US te pen ahauh mahmah bang mahin vuuk kiatkiatna ah sun tawh zan tawh vuuk nilkhia uh a, akizang mahmah lam thupite sauveipi kikhak cih bang om khol lo hi.
Nargis Cyclone huihpi hong nun lai in Yangon a singpukte a hah siang kiuhkeuh zawh dong kha guk pan kum khat phial beek sawt ding hi. Tua zong adiakdiakin Public Works leh Irrigation Deparment panin amau set neih teng a mau nasep awl liang in akisepsak takteh akizo zo pan ahihi. Hih lai ah tua bang zah mah a, ahahtaak vuukkiate theihloh kalkal in na hah khin man pahpah hi. A vuuk guak bek pen naal khollo napi’n a vuuk tuisuak pen a khalh kik ciangin mawtaw cih thadah mihing zong kipai theilo in naal mahmah hi. Inn pawl khatte bang a mawtaw buk uh a paina neukha kham pian leh kah zo nawn lo in lamgei khawngah zantam sak tengtang uhhi.
Guah kha khat sung phial a zuksangin vuuk in lampi ni nih ni thum sung a tuamcip pen lampi kisia zaw hi. Guah bangzahta in a zuk hangin a guahtui lamtungah kivung lo in luangkhia pahpah hi. Vuuk in ni thum ni li lampi tung atuam ciangin anuai lamah a tuisuak masasa tuite apua lamah luangkhia thei vat lo in a nuai lampi tungah tawmtawm in pailet in lutsuk (seeping) ahih manin lampi tung a tuivung mah tawh kibanga, vuuk in lampi siasak mahmah hi. Vuukte a tuisuak baihna dingin ci-al kibuak sawnsawn ahih manin atuisuak masasa al lailai a, mawtaw lampi maitang pen oltak in sia sak zo pha mahmah hi. (azom omlai hi…) Agelh: Awn Za Pau
Comment piaknop aomleh...