Entrepreneurship leh Zomi masuan
Haksatna in hong tawsawnna tungtawn in, mailam kalsuanzia ding a tuamtuam in kiteel tek hi. Pawlkhat in, hatsatna nusia kantannuam a hih man un, khe thawlthawlna ah paikhia uh aa, pawlkhat bel, haksa taleh kikhinzo vetlo in, thuak keeikaai loh phamawh dinmun ah omkha uh hi. Bangbang piangtaleh a kikhinnuam vetlo honkhat zong om veve hi.
A hang’ gending kineiciat kha ding hi. Pawlkhat te’n it leh ngaih teng nusiazo vingveng napi uh, pawlkhat bel kisatsuahzo ngiatlo uh hi. Kua mah kimawhsak ding hilo aa, ih pianziatek a hi maihi.
A ngeina ah bel, suahtuung-in a tai balbalpah ki om lo aa, hun leh ni dung zui-in, ki khang toto hi. Awmbawh bokbaakna pan in, din kisin hi hang. Lampai theih khitteh tai kisinthei panpen mihing khanzia a hihi. A dawldawl sinnopna in, mihing pianzia zong a hihi.
Pumpi khantohna ding in, an kine aa, lungsim ngaihsutzia a picin theihna ding, pilsinna sanginn leh kiimlehpaam pan ki-sin ki-etteh hi. Tua pumpi leh lungsim ante tungtawn in, ki khangtoto a hihi. Zomi te zong khuahun zui-in, sanginn pilsinna ah a madawk a ki ommah bang in, nuntaak khuasakna ah zong, a hoihkhomkhat in, kikhangto veve hi.
Ih nuntaak khuasak haksatna hang in, khangtohnopna lungsim kikhang hi. Tua in, entrepreneurhip kici sumlehpaai zonna lam ah lamthak khuatnopna hong lunglutsak aa, lampithak tuamtuam zong-in, Zomite ih diang khengkhang uh hi.
Kimawlna ah “amateur” kici sincianna ommeello-naupang ommaaibang kimawlna pan in, “professional” a kici, limtak phatak sinna leh zatna ciangdong, a kalsuanto a om hi. Sumbawlna ah zong “entrepreneur” bang in lamthak zongte a lawhcin zawdeuh uh ciang, businessman/trader cihbang in min kivawh aa, company zong private limited(khatbek thuneihtheihna) pan public limited (taangpi thuneih-theihna) cih bang in, a khangtoto hi. Company golsemsem leh midangtawh kipawlkhop loh phamawh semsem hi. Miminthang Bill Gates , Elon Mask te pawlzong mitawh kipawlkhop loh, share a zuakloh uh phamawh hi. Tua ban ah, a liansa company a khantohbeh a kipsemsemna ding in, company a dangtuamtuam zong leibehbeh mai uh hi.
Minam khat a khantohna ding in, social enterprise kici, minam kipawlkhopna, kihuaikhopna leh business enterprise a kici sumbawlna,vanzuak-vanleina ah a tha haat kul a hi hi. Tuate-gel ki angvanna tungtawn in, minam mimal lungsim puakzia zong kikheel thei leuleu hi.
Christian upna ah vantungthu leh leitungthu kikeelkii a hih lam, a nialngam chrisitian omlophial ding a hihi. A hizong, leitung enteprise bang mah in, kikalsuan pih thei hi. Tua hi aa, pastor khat pawlpi khat cihbang in, “limited company” a bang zong, a om mawk hi.
Gamthu gamvai nasepna ah zong, gamlian USA, UK, Germany, Japan tezong kipawlpih alliance nei diodeu uh hi. A hizong in, a gam leh mipite uh nusia liang in, midang kipawlpih, panpih samlo uh hi. Inn leh gam khen uh hi. Innsung ah a kitawngtawng phialzong un, innsung kisiatna zahdong in, gam makaai te’n midang pomliang samlo uh hi.
Tua hi aa, sumbawlna (business), gamvai (politics) hita leh biakna (religious) kalsuanna te ah Zomi te’n zong, ngalkhaat bangdenlo in, kipawhpih zong-in, teelsiamding a hihi. Khattang enterpreneur, limited company ciangbek hilo, “public company “dong muituum in, sephuai kalsuanhuai hi.
Zomi Zogam sung ah, entreprenuers leh enterprise a vei, a diakdiak in,makaai dinmun ah a omzaw deuh te-in, naupang ommaai/kimawl “amateur”mun pan professional hihnading zillehsin bek hilo, deihsakna tawh mipite a makaih theihding uh, lunggulh huai mahmah hi. Nantal’suan
Comment piaknop aomleh...