A thupi pen bang hiam? ~ Haukhek
Khat vei lai-in, limsuaihsiam (artist) minthang khat in, lim khat suai hi. A lim min pen “BEING and BECOMING” (A om thu leh a piang thu) ci-in min vawh hi. Mihau tampi’n tua lim et sak aa, a muhna ciat uh gen(criticize) uh hi. A hoih lam aa gen om-in, a sia lam aa gen zong om hi. A lim zong a gen ban u’ah, a lim’ min zong “tua ci phuah kei hen la, tua ci zaw leh”ci-in gen lai uh hi.
Tua limsuiahsiampa in mite’ gente phamawh sa lo hi. Mite’ deihdan aa suai hi loin, ama deihdan bek tawh suai ahih manin, tua lim tawh kisai mite’ gen pen amah patau lo hi. Ama’ lungsim sung aa a om bangin a lahkhiat thu pen a en-te’n amau’ muh bang ciat uh tawh ngaihsun thei uh cih amah’n thei hi. A thupi pen ama’ lungsim bang aa lim a piankhiat bek ahi hi. Lungkim tak-in suai thei kisa ahih manin, a man(price) tam sak lai hi.
Mite’n tua lim tawh kisai tampi a gen khit uh ciangin, a hoih lam aa gen sung pan a deih mihau khat in, limsuaipa’ gen zah sum deek loin tua lim lei hi. A sia lam aa gen khat in sum hi zah pia aa na lei ci-in dik a sak loh hangin, a leipa lungkim hi. Limsuaipa’ ngaihsutna leh ama ngaihsutna kibang ahih manin, sum tampi pia ngam hi. Mite’ muhna-ah hoih ta kei leh ama’ muhna-ah hoih sa ahi hi. A thupi pen ama’ lungsim tawh kituak lim ahihna bek ahi hi.
Hih tangthu-ah a lim a hoih leh a hoih loh, thupi masa lo hi. Mi tampi’ deih ding leh deih loh ding zong thupi masa lo hi. A lim’ min a phuah kituak leh kituak lo zong thupi masa lo hi. A thugil pen bang hiam cih leh a suaipa’ ngaihsutna leh a leipa’ ngaihsutna a kituah khak pen thugil hong hi zaw hi.
Hih tangthu tungtawn-in tu laitak aa ih thu ki seelseel, ki nialnial-te, khawl thei lo aa, ih gengen-te tawh ka ngaihsun kaak kha hi. Ih ki seelseel-te pen thugil hi masa lo hi. A thugil pen bang hiam cih ih ngaihsut theih ding kisam mahmah hi. Tua thugil in, kua phattuamna pia aa kua lungkim sak hiam? Cih ih ngaihsut theih ding kisam ka sa hi.
A thugil pen lutol-te zong hi lo hi. Phungzi-te zong hi lo hi. Lungphona tawh kisai thu kigen hi. A gen masa-te’n bang lungsim tawh gen cih zong suutsuut kul lo hi. A hoih zong hi thei a sia zong hi thei phamawh lo hi. Lungphona thu tawh kisai ih gal gengen hangin zong ei’ huh theih panpih theih zong om lo lai hi. Amau zong Pasian’ bawlsa mihing veve hi aa, a lu uh a tol aa, a puan uh a eng zongin, tuate gen masa zaw loin, amau’ lungphona tawh kisai mipi in bang phattuampih ih hiam? Bang sup lawh ih hiam? Bang lam ah ih panpih thei ding hiam?Cih te kikup huai zaw hi. Kawlgam pen ih gam mah hi. Mundang gamdang-ah ih om aa ih teeng zongin, ih mipih, ih tanau tampi Kawlgam sungah om lai hi. Yangon bangah Zomi tam mahmah ta hi.
Tu laitak Kawlgam-ah lungphona om leuleu hi. Tua tawh kisai Zomite’n bang ngaihsun ih hiam? Lungphona tawh kisai ih genpih theih kei leh zong, Kawlgam aa a om lai ih mipihte’ ading bang vaihawmpih zo ding ih hiam? Cih te kikum ni. Ih Zomi makai nih hong pusuak ta uh hi. Yangon ah bawng kigawh hi. Amin in ngaih mahmah hi. Ahi zongin, an nek khat tawh man lo ding hi. Mai lam ah bangci panpih thei lai ding ih hiam? Thau tawi-in gal do ni aci ka hi kei aa, a thu mahmah-in bang vaihawmpih thei ding ih hiam cih peuhmah kikup huai sa ing.
Ih ki nialnial thute pen Kawlnupite sep ding nei lo, hik ki et sak aa, thucin thutang ki gen aa kinialnial tawh kibang ka sa hi. A zadah a om leh zong ih kampau zatte, zang nawn kei le’ng, kilemna hi zaw lo ding hiam? Kawlgam tua lai mun-ah lungphona om leuleu ci ei guai ci le’ng zong, kuate ahia? Numei maw? Naupang maw? Pasal maw? Lutol maw? Puantual silh maw? Cih zong kisam se lo hi. Kawlgammi haksatna a thuak zo nawn lo ih mipihte hi khin pah hi. Kuate hiam aci nuam phadiak a om leh Kawlnupi sep ding nei lote tawh ih za(rank) a kikim hi pahpah lel hi.
Bangzah in lungphona nei aa, bangzah si aa, bangzah liam ahia? Zomi a kihel hia? Kihel mah ei. Zomi nih zong kiman ci uh ei. A kihel leh bangci huh theih ding? A innkuanpihte bangci hehnep ding? Bangci panpih ding? Cih dante pen thugil kikum kici hi.
Zonet-ah kilawm lo ih sak thu khat hong ki khah leh personal in, ki gen le’ng cih zong gelh ngei khin ing. Ki sim kha kim lo ahih man hi dingin ngaihsun ing. Ih neu lai-in, thu hong kihilh ding pen ki zadah hi. Ih gol khit aa ih zakdah leh ngaihsut huai hi. Gol khin keei napi, naptolh haha teeiteei khat pen a mute’n bangci ngaihsut cih pen gen kul loin, kithei pah lel hi. Pawl khat pen kum cing keei napi, nau nawithawl tawh bawngnawi a dawn nuam ki om lai thei mawk hi hang.
Kawlgam-ah Zomite’n suahtakna taktak ih ngah masiah, ih Zolai limtak-in kisin thei nai lo ding ahih teh, Zolai leh Zongeina tawh kisai mimal khat ciat muhnate ih pulaak leh, ei ma mimal’ ngaihsutna ci’n, saan’siam in,”Aw amah’n tua ci muh ahi ve maw” cih ciang tawh khawl bawl lel le’ng, thubuai om lo dingin, ngaihsun ing. Zogam aa sang-ah a kisin Zolai syllabus-te hong kikhel sak mang dan aa, khat in a ut khat gen in, khat in a ut bang khat aa ih ki dong dawn giapgiapte zong khum lua ngaungau kei thei mawk sa ing.
Zonet tungtawn aa pulak dingin, mipi’ phattuam nading om peuhmah lo ahih teh, a nisim aa lai hong lut pen a za aa sim aa om den ahih manin, khat veivei khat le khat kidawn dawnna hi lel in cia ci aa, a thupi pi khawng ih delete khak ding lauhuai sa ing. Ih sim man loh ciang’ a thupi ahih khak leh ci’n, ih koihkoih na lam in, a tul bang hong phak hun bang om thei phial mawk in, ih hun te a manpha aa ih zat theih ding thupi zaw ahih ciang’ ih ki seelseelte a hoihbek ciang khat theithei le’ng hoih ding hi.
A thupi pen bang hiam cih a khentel thei dingin, Pasian in thupha hong pia kim ciat ta hen. Haukhek (Man Ngaih Hau)
Comment piaknop aomleh...