Texas thonginn panin asuahtak khit nuntakna thak zong leh zang dingin a peemna Minneapolis ah Police khutlum ah George Floyd kithana thu (Analysis)
May 30: Houston, Texas thongin panin a suahtak khit a sawt loin a nunlui leh a lawm luite nusiatsan in nuntakna thak leh nuam zaw lametna tawh a peemna Minneapolis ah police ten ngongtatna zangin a matna uh-ah George Floyd’ nuntakna bei hi ci-in courts records a ngahna panin DailyMail.com. news report in gen hi. Monday nitak lam in convenient store ah Floyd in fake $20 bill pia hi ci-in ngawhna reports om ahih manin mikang police officer Derek Chauvin in a khuk tawh Floyd ngawng lei lakah minute 8-9 kikal nencip a, “Husam in nak zo ke’ng… hong that kei un,” ci-in 16 vei tak a thuum ngeungau hangin Chauvin in thudon lo ahih manin police custody ah husam in si hi. Ahi zongin police ten a sih dan a man loin gen uh a, zato inn ah si hi ci uh hi.
Floyd’ thahna a kigolh police lite – Derek Chauvin, Tou Thao, Thomas Lane leh J Alexander Kueng a sepna panun kitawpsak a, Chauvin’ tungah third-degree murder leh second-degree manslaughter case kibawl khum hi. Ahi zongin Floyd’ innkuanpihte mi that teng a kimatna dingin kalh uh hi. Ta nih a nei kum 46 mi Floyd’ kithahna hangin America khuapi tuamtuamte ah lungphona nasia takin piang a, mun pawl khatte mei tawh a kihal banah sumbukte kisusia in vante kibuluh (lootings) hi. Lungphona neite in a ni lina dingin White House kong ah lungphona nei uh ahih manin lungphona neite buluh ding lau in White House kikhakcip (lockdown) liang zo hi.
Floyd kithahna a kigolh police lite in kum sawm vai hun in ama criminal history Houston area ah a nusiat lam thei lo hi cih reports a om hangin reports tampi panin tualthatpa Chauvin leh Floyd in Minneapolis club ah security guard sem khawm ngei uh ci-in People.com news reports in gen a, phu kilakna hang leh geelkholhna neisa-in kithahna hi ding hi ci-in ki-ummawh hi. Hih thu hangin racism hangin ngimkholhna nei khinsa a kithahna hi peelmawh ding hi cih upna khauhsak semsem ahih manin buaina dai pah lo ding bang hi.
Floyd pen 2014 kum in local restaurant ah buaina piangsakte dal ding leh hemkhia ding (bouncer) in na sem ngei a, Houston area ah a nuntakna luite nusiatsan in Minneapolis ah nuntakna thak zat ding leh nuntak nuam zaw lametna tawh peem hi. Tu nai diakin video clips kimute panin Floyd nuntakna leh gamtatna kikheel mahmah a, khangthakte in teelna ahih kei leh khensatna hoih (good choice) a bawlna ding uh leh gun violence a beina ding thu a taangkopih kimu hi.
A beisa hun in khensatna hoih lak lohna hang leh gun violence nuntakna ah na kibual kha ngei a, kum 20s kiim pawl ahih lai-in guta in matna na tuak ngei a, tua khitin thau tawh mi suamna (armed robbery) hangin matna na tuak hi. 2009 kum in armed robbery hangin thatang hatna zangin nupi inn khat buluh in a suamna (assault) ah kihel kha a, nupi inn khat ah lut in tua nupi gil ah thau a ngim khitin khamtheih leh sum a zon hangin mu loin taikhia ci-in court records ah kiciamteh hi.
2009 kum in nupi inn a suam lai-in water department a sem kineih in kong va kiu in lawmte tawh lut uh a, inn sungah a nupi tawh kilai uh hi. Tua hun in Ford Explorer nupi inn ah va dak masa a, tua khit a sawt loin car sung panin pasal li hong kum khiate a kong mai lam panin lut uh hi. Tuate lak panin a gol pen Floyd hi cih kitheikhia a, inn sungah a lut khitin nupi gil thau tawh living room ah a lawmte khat in ngim lai-in nupinu’ inn sungah khamtheih leh sum zongin Floyd kipei hi kici hi. A lawm dang khatin nupinu huhna ngen in a ot khiat manin thau tawh a lu tatsak hi.
Tua nupinu’ inn sungah khamtheih leh sum a muh loh ciangun Floyd leh a lawmte in suai leh nupinu’ cell phone guksakin car tawh tai in kikhem mang uh hi. A khuanung in a car licence plate panin police in Floyd man khia uh a, thau tawh a gil ngim pa hi cih a nupi in theikhia ahih manin April 2009 in first-degree felony ngawhna a tuak Floyd in ka mawh mah hi ci-in court ah kipulakkhia ahih manin kum nga sung thong na kia hi.
Tua hun ma-in cocaine tawh Floyd kiman ahih manin state jail (thonginn) ah kha giat thong na kia hi. December 2005 in Floyd in controlled substance cocaine gram khat sanga tawm zaw kem hi ci-in matna na tuak hi. Ahih hangin tua khit kha tam lo nungin a tungah ngawhna updated kibawl pha a, cocaine gram li sanga tam zaw mi piak (deliver) ding kem in kiman hi ci-in kingawh kik hi. Ahi zongin court records ah a ngawhna kilaih kik a, Floyd’ tung panin cocaine kiman pen gram khat sanga tawm zaw hi kici ahih manin drug addict khat i kep theih zah kem ahih manin thukham palsat lo suak napi thongkia veve hi.
Tua loin October 2002 in Floyd in matna a tuakin kha giat thongkia a, 2004 in matna a tuah kik in kha sawm thongkia hi. April 2002 in criminal trespassing (phal lohna mun-ah lut) ci-in matna tuak a, ni 30 sung thong na kia hi. August 1998 in thau tawh van a gukna hangin matna tuak a, Harris County jail ah kha sawm thongkia hi. 1990s hun lai-in Floyd tungah ngawhna documents sungah guta leh control substance mi pia hi ci-in kimawhpaih hi a kicih hangin a thongkiat leh kiat loh hih ngawhna nihte ah a ciamtehna kitelcian kimu lo hi.
Hun sawtpi Floyd’ lawm Christopher Harris in nasepna zongin khuapi-ah Floyd peem hi ci-in Atlanta Journal Constitution kiangah gen a, “A nuntakna luite nusiatsan in nuntakna thak zon ding kipan hi. A nuntakna a kheel manin lungdam hi,” ci hi. Monday in white police officer Chauvin’ custody ah a sih ma-in Floyd nuntakna kikheel hi cih kitelcian mahmah hi.
Floyd in lungtang a su kha mahmah dingin online panin video ah a genna ah khangthakte in gun violence a beisakna dingun kunh hi. A kithah khit a zan nihna in Minneapolis khuapi a kithahna a kigolh palikte mat ding deih in Nilaini zan a lungphona neite kiphin lai-in Twitter ah cik hun in tua video a khum hiam cih a kitei lo kikhah hi. Tua video sungah camera en kawmsa-in Floyd in gun violence beisak ding a kisapna thu gen in khanthakte tungah kunh hi. Von nihte pa Floyd a kimatna footage sungah a khutte sikkol (handcuff) tawh kinung hensa in lei lak-ah Floyd khuplup a, Derek Chauvin minute 8-9 kikal sung a khuk tawh Floyd’ ngawng khuaphawk loin a om dong netsak a, tua khit a sawt loin si hi.
Minneapolis Mayor Jacob Frey in Thursday in Floyd’ sihna vai tawh kisai tualthahna (murder) hi ci-in a ngaihsutna gen a, “Prosecutor (thukhente) ka hih loh hangin ka din’na kitel takin ka gen ding hi. Floyd a man officer (Chauvin) in kua hiam that hi. Mikangte hi leh tu ni-in Floyd nungta lai ding hi. Ngawhna a tuahna pen thuneu (minimal) hi a, ahih zong minam (race) vai hih mun-ah kigolh hi,” ci-in racism hanga kithahna hi ci-in gen hi.
Ahi zongin Floyd’ kithahna vai tawh kisai-ah police officers tampi in a kithah zia kilawm lo a sakna thu gen uh hi. Minneapolis sunga police lianpen Chattanooga Chief of Police David Roddy in a Twitter panin ama din’na uplahna ding bangmah om loin genkhia a, “Video dang et kisam nawn lo hi. A thupian’ zia etna dingin ngak beh lai ding kisam nawn lo hi. Kua hiam khat i ngawng tungah minute kua sung khuk tawh netcip ding kisam lo hi. Bang hiam hih khat beek ding kisam hi. Police badge na baat leh hih tawh kisai buaina ding om loin action lak kisam hi,” ci-in tualthahna hi ci-in action a kilakna ding a deihna thu hangsan takin gen hi.
Mivomna ahih manin a beisa hun in a criminal records a neihte pansan in Floyd a that Minneapolis white police officer Derek Chauvin a pum gup tentan nuam mi tam mahmah hi. Ahi zongin a sih dong a gum dinga kilawm Chauvin’ zi Kellie Chauvin na lengin George Floyd kithahna ah ngawhna tuak a pasal gum ngam loin makna dingin court ah divorce filed khin zo hi. Kellie Chauvin in a sitni (attorney) zat tungtawn in Floyd’ innkuanpihte a dahpihna leh thuakpihna pulak a, a pasal tawh a kiteen’na uh beisak in phiatna ding (filed for dissolution of her marriage) bawl ta hi ci hi ci-in ABC news in divorce a filed na thu confirmed hi.
Kellie Chauvin’ full statement a attorney in a khahkhiatna ah, “Tu nitak in Kellie Chauvin leh a innkuanpihte ka hopih hi. Floyd’ sihna hangin Kellie in Floyd’ innkuanpihte, a it a ngaihte leh hih kamsiatna thupiang hangin a dahpih khempeuh a thuakpihna leh dahpihna lian pen pulak hi. Kellie in Derek Chauvin tawh a kiteen’na uh a phiatmangna dingin kikhen kimakma (filed for dissolution of her marriage) ding lai khia khin zo hi. Ms. Chauvin in Derek Chauvin tawh a kiteen sungin ta nei lo hi. A pasal masa tawh a tate, a nu-le-pate leh a innkuanpihte bitna leh privacy hih hun haksa ah a kizaktaksakna dingin ngen hi,” ci hi.
Friday in Flod that Derek Chauvin kiman a, a tungah tualthat hi ci-in third-degree murder leh second-degree manslaughter ngawhna a kibawl khum khit hangin thu om lopi-in mivomte limlim a pum muhdah pong racists suuksia diakte in thukham om lohna leh police-te ut banga phentat theihna gam bangin America ngaihsun in Chauvin pum gup tentan ngam veve lai uh hi.
Banghanga America khuapi tuamtuamte ah lungphona piangte banghangin ngongtatna tawh hong kigawm khawmhiam?
George Floyd pen mihing ngeina bangin a nuntakna a beisa hun in criminal records nei hi mah a, counterfeit money zang hi cih ngawhna (allegation) hang bek tawh thukhenna thuak lopi-in white police khutlum ah thahna thuak ahi hi. Thukhenna court in ngawhna tuakte a mawhpaih mateng kuamah mawh hi ci-in law kizatna gam leh civilized society ah thah leh dan piak theihna ding rights nei leh law om lo hi. Ngawhna tuak khempeuh hih banga thah ding hi zen leh President Trump in zong numei buan hi ci-in ngawhna 42 a cases a neih teng tawh kigawm in president a tuh ma-in court cases 3,500 val tak na nei hi. Floyd mawhbaang lo hi cih gupna hangin lungphona hong kuangkhia hilo a, mivomte police ten a mot thahthahna hangin Dec. 16, 1773 hun lai pekin America ah British colonial forces gamtatna khengval deih lohna hangin British’ niangtui puakna teembaw Boston Harbor, Boston, Massachusetts ah a kihalsakna “Boston Tea Party” kici thupiang bangin American businesses kimuitum in kibuluh in a kihal ahi hi.
George Floyd’ kithahna hangin sumbukte buluhna leh neihsa lamsa suksiatna hong pian’na thu mawkmawk hilo hi. A beisa hun in police ngongtatna hangin mivomte tam a sih luat ban uh-ah buaina piangsak loin peaceful protests a neihte uh a kithudon lohna hang zong ahi hi. March 13, 2020 in RACIST DIRTY COP leh upmawh (suspects) mite tungah khamtheih koihguk a ciing Louisville Metro Police Department officer leh body camera zat ding thukhun a palsat leh judges tungah NO KNOCK ARRESTS a ngen Bret Hatkinson leh a lawmte mikang police vive Jonathan Mattingly leh Myles Cosgrove in Louisville, Kentucky ah “no-arrest warrant” tawh kum 26 mi African American emergency medical technician numei Breonna Taylor’ inn va buluh in thau tawh sagih vei kap in that uh hi.
Feb. 23, 2020 in jogging tai kimlai kum 26 mi African American pasal Ahmaud Arbery kici Georgia ah mikangte kum 64 mi Gregory McMichael leh a tapa kum 34 mi Travis McMichael in na kaplum uh a, June 4 ciangin hih kithahna ding vai preliminary hearing masa pen kinei pan ding hi. May 3, 2020 in Michigan Family Dollar Store ah state in mask bulh teitei ding thukhun a palsat kum 23 mi Romonyea Travon Bishop, kum 44 Larry Edward Travis leh kum kum 45 mi Sharmel Lashe Teague in a sumbuk ngak mivom kum 43 mi Calvin Muneryln in bang hanga mask bulh lo na hi uh hiam ci-in a dot manin thau tawh kap uh a, zato inn ah si hi. Hih tualthat mi thumte tungah tungah first-degree premeditated murder case kibawl khum hi. Tu sawng teng mivomte a kimot thahthahna hang leh buaina bawl lo mipite lungphona a kithudon loh manin kiphinna hong piang a, peaceful protests a neih uh kumpi thuneite in a thudon loh manun sumbukte buluhna, suksiatna leh halna hong piang hi zaw hi.
Neihsa lamsa leh glass kisuakna pen ngongtatna nam khat vandalism case ahih hangin neihsa suksiatna bek ngongtatna hi ci-in pum mawhsak pah huai lo hi. Gilkialna (hunger) pen ngongtatna mah hi. Inn nei lohna (homelessness) pen ngongtatna khat mah hi. Gal kidona (war) pen ngongtatna mah hi. Nautangte bomb khiat pen ngongtatna mah hi. Racism zong ngongtatna mah ahi hi. White supremacy zong ngongtatna mah ahi hi. Healthcare om lo pen ngongtatna mah hi.
Zawn’na (poverty) zong ngongtatna mah ahi hi. Meetna ngahna ding ngimna hang lel tawh dawn ding tui kipatna nak nitsakna (contaminating water resource) pen ngongtatna mah ahi hi. Neihsa lamhsa top kik lam kik theih hi a, nuntakna sum tawh lei kik theih hilo hi. Che Guevera in, “Leitunga mihau pen khat i neih leh lamh khempeuh sangin mihing khat i nuntakna million vei manpha zaw hi,” na ci hi. References: Daily Mail; Eye Witness News KSTP.COM; Up Worthy & People.com; ABC; CNN; Washington Times; NBC @ Thang Khan Lian #ZUNs
Vung DK Cing says
Thupi thei huai a ki cing in nong at khiat ka lungdam mah mash hi, mi nam ki deidan na pen, mi kang te in nak zat mahmah hi, ki thei tham sak loh uh aa, kua mah in tel lo uh hi.Bang bang a hi zongh in, Topa Pasian nite hong nai mah mah ta , Khuapi a ding thu ngen mi ka hih na leh Kumpi, Mi nam te a ding thu ngen mi ka hih na tawh , Hih thu piang te Live ah ka muh teh Ka nak ngek na in, kap in thu ngen ing. Kumpi ut na thu neih na om nawn kei mawk leh, bang ci dan in, khua pi sung ah nungta thei mawk ding. Topa hong pai baih ta ding hi. Ka lungdam ei hi lai a vek in sim ing.