University sangkahna ah sangnaupang te suakta takin teeltheih khuan
Sang naupang ten pilna a sinna uh ah amau kahnopna sang suakta takin teeltheihna khuan anei ding uh thupi mahmah hi. Kawlgam pilna sin daan (education system) ih et ciangin ei deih deuhna lam (major) suakta takin teelkhuan om hi ih cih theih hangin ahun tatak ciang haksatna, a khaktan thei na tampi om ahih manin ei deih leh lamet, a na bangkhit khol loh hun na om hi. Sang naupang pawlkhat te pen amau kahna ding sang leh asin ding uh lai (major) pen thu nei (Minister of Education) ten a na gualh khitsa uh ahih manin sang naupangte’ picin, khantohna ding lampi akhak tawh kibangin amau deihloh leh ukloh laite sin kha uh ahih manin phattuampih lo in ahun uh mawk bei uh hi.
Khantoh theih nading lampi tuamtuam te lakah University sang ah pilna sina zong khantohna namkhat ah kihel ahi hi. Sang ih kah ciangin sang lai bek sin lo-in adang thu leh la tampi ih sinna ahih manin sang ih cih pen gamh piak bangin pilna leh siamna ong kipiakna mun ahi hi. Khangno ten ih ngimlehtup te a tangtun nadingin ih sepna mun pen sang ahih manin suakta takin ih teeltheih ding kisam hi. A kahnop lohna sang, a ukloh lai asin kha tuni dong sang naupang om lai hi.
Bang hangin tua bang dinmun kituak kha hiam? Sang naupang ten amau deih deuh lam lai (major) suakta takin teelkhuan om hi acih uh hangin a kah taktak uh ciangin thu nei ten a na geelkhol khin ahih lam kimu hi. Gentehna in sang khat ah sin deuh ding lai (major) 12 a om hileh sang naupang khat in ama sin nop khat teel thei hi. Ahih hang tua bang dinmun ih et ciangin siauh khuan om a, sin khuan kingah lo hi. University sangkah ding asiau sang naupang te, thu nei ten a tan sawm mat uh tawh sit in a teel uh ahihna kimu thei hi. Tua ahih manin tan sawm on na mat pen a thupi mahmah dinmun ah om hi.
Mat hoih tawh tan sawm a ong sang naupang te adingin amau kahnopna sang leh deih deuh lam (major) teelkhuan tam zaw a, mat atawm sang naupang te adingin teeltheih khuan om lo hi. Sang naupang khat’ ukna leh siamna en lo in ama tan sawm mat bek tawh en in deih deuh lai (major) teelkhuan om hi. Tua ahih manin sang naupang khat in ama sinnop lai leh thunei ten a teel sak uh lai (major) kikal kisongsawlawi thei hi. Tua bang dinmun teng hangin sang naupang ten pilna a sinna uh ah suakta takin teelkhuan om lo a hihna ong lak hi.
kawlgam ah kumpi ten sang naupangte amau gamke (state/region) sung tekah a kinai napen leh a kilawm napen sangah sang kah sak uh hi. Chin State pan tan sawm gualzawhna anei sang naupangte ahih leh Kalay University leh Monywa University ah kah sakin Falam leh Thantlang gamhuam sung ate bel Hakha College ah kah sak uh hi. Tua danin ciang tan uh hi. Hih bangin a ki ciangtan sakna hangin suakta takin sang leh major teelkhuan aneih loh ban vuah sang naupang te akantohna ding uh khaktan thei hi.
Gentehna, Falam leh Thantlang gamhuam sung pan tan sawm ong te Hakha College bek ah kah thei ci ni. Sang dangte ah a kisin thei computer, manglai akipan tintan tuamtuam te akah nop uh ciangin kisapna tampi om ahih manin sang naupang te khantoh nading zekai sakin supna piang thei hi. Tua ahih manin sangte a omna mun’ dinmun etloh phamawh hi. Ih sin a kibat hangin ih sinna mun kibanglo ahih manin ih siamna zong a banglo thei a hihna kimu thei hi.
Sang naupang te suakta takin teelkhuan piakna pen kongkhak ahon sak tawh kibangin nakpi takin thupi hi. Sang naupang te amau kahnopna sang leh asin nop uh lai te ateel uh ciangin amau theihna cin/kifit ahih nak leh adang kalh tuamtuam nei se lo in suakta takin akah asin ding uh kisam hi.
Tua bang hilo in kumpi in sangkah nading mun cih thadah a sin ding uh lai nangawn amau ciaptehna bangun akah sak uh leh sang naupang te akhantohna ding uh khaktan bek tham lo in sang naupang te pil tungtuang ngei lo ding uh hi. Tua ahih manin pilna lamah ih khantoh zawk nadingin sang naupang te thukhun leh ngeina dan in cici lo-in suakta takin ateel theih nading uh kongkhak te ih honsak ding kisam hi. Note: Written by Cer Kheng Mual, and translated by Langh Sian Khai
Comment piaknop aomleh...