Nungkik ding maw Mainawt ding? ~ Hau Za Cin
Laphuakpa khat in “Nungkiklo ding, nungkiklo ding” (No turning back) na ci a, khat leuleu inlah, “A sangna lam ka kahto hi, Nisim a thak ka tungto hi,” ci leuleu a, adang khat in lah, “Kalsuan un, hangtak mainawt un,” na ci kik se hi. Hicia ngaihsut pak in a phuakte kithutuak kei si e cihnop huai a, ahi zongin amau phuahna hun leh mun leh deihna en leng avekpi in a maan, a dik na himawk hi. Ei, pu ZO suan kici, Zomi teng – Nungkik ding maw mainawt ding?
I kipatna China gam hi ci nuam tinten ihih manin i kipatna ah ciah kik ding ci leng China ah i ciahkik kul ding hi. Mainawt ni ci ding ihih leh tu laitak i tenna Kawlgam, India, Bangladesh gam teng bek ah kiphual den ding cihna hi tuanlo hi. A ban paizel ding cihna hi. I ngeina kembit ding i cih leh i kipatna ngeina i kankik kul dia, tu laitaki zat pen zangsuak ni i cih leh a thak peuhmah pomlo ding cihna hi. A thak pom khuan kingahlo cihna hi. A thak zong a hoih a om leh la ding icih leh bel tu laitak i zatte zong a hoihlo a om leh khek ding cihna hi a, ngeina kemcinglo, ngeina puahlo kici theilo ding hi. Mihing khat ama tenna mun leh gam leh kim leh pam tawh kisai in a zat ngeina, pau leh ham hong kikhek leh a minam it kei cih pah theihloh tawh kibang hi.
Ama ngeina tua hipah a, ama kampau tua hipah hi. Tua manin nungkik ding maw mainawt ding? Lah nungkiklo, lah mainawtlo, tu laitak i omna bek ah omden ding, thaam den ding, teng den ding ci leng ihi zo takpi diam; a piang thei takpi diam? Gam leh leitang a neilo minam adingin piangtheilo ding hi. Gam leh leitang nei in tua gamah ei ngeina, ei pau kem ding ci leng ahi thei hi a, tua bang a pian theih kei leh ngeina leh pau leh ham a beibei ding ahi hi. Gamthak a tung, khuadang a pem, milak ah a teengte kiangah i pau i ham i ngeina na kem den un i cih hang vut lak veihpek a bang ding hi.
Nungkik nuam takpi ding i hih leh gam nei kei hang kici theilo hi. Ko ka pianna bulpi uh China gam hi a, tua minamte hi ung ci leng (hi i kisak takpi leh) a piang ding hi a, hong kinial theihna ding om tuanlo hi. I pem zawh sawtta a, kuamah in hong thei nawnlo, khangthakte in hong tel nawnlo hikha mai ding, ahi zongin “Na pu na pate uh tawh ka pu ka pa te uh kikhawl hi” ci leng a piang thei veve ahi hi. Tua bang a pian kei ding leh mailam ah i nusiatsa i gam, i khua leh tui, i pianna mun tektek leitang na ngawn ah i ciahkik a, i tu itate a ciahkik zongin na kisaanglo maithei hi. Note kuate na hi uh hiam? Hih gam a nusia sate na hi uh hiam? hong kici lel ding hi. Nang leh kei hong thei nawnlo te kiangah i va ciahkik hang hong kithusim ding hi tuanlo kha ding hi. Ka um khol kei hi.
Pupate hun ah Khampat ah Mawngpi na suan uh a, tua mun ah kik kik ding ciin kamciam uh cih i za hi. Khangthak bangzah in tua kamciam thupi sa in i lunglut takpi hiam? Bangzah in tua kamciam tangtunsak sawm in i hanciam hiam? Bangzah in tua mun leh tua kiim ah ten kik sawm in i hanciam hiam? Hi thei leh nusiat a ut zawte i hi kha kei maw. Nungkiklo a mainawt a utzawte ihi kha kei amaw. I savun lai zong kik bangzah i om a? I savun lai a buaipih bangzah i om a?
Leitung pen a hoihzaw a i ngaihsut lamtek ah a ki kalsuan ngengngang ahi hi. Australia te in amau gam ah mi pem dingin zol den uh a, New Zealand in zong tua bang mah. Europe gamah zong khuavotna gam te ah mihing tamlo ahih manin a pem thei a om leh deih uh hi.Canada in zong mi thak deih uh hi. A hi thei hileh tua gam ah a pem ut mi tam mahmah a, a vekpi in a ut khempeuh deihlo leuleu uh hi. Zi leh pasal zon bang phial in deihtel uh a, a hoih belte bek mah na saang nuam uh hi. A deih namte bek mah uh la ut uh a, mi khempeuh na deih khinlo uh hi. Tua a deih namte ahi dingin mite in hanciam uh hi. Ei zong tua bang hih ding a sawm ki om dinga, sum tampi a bei lawh zong ki om ding hi.
Ei gam ah ciahkik cih pen kiza zeuhzeuh napi tua sangin gamthak ah pem cih kitamzak zaw hi. England pan US pemte England ah ciahkik cih kitamzak khollo hi. Eastern europe pan western europe ah a pemte eastern europe ah ciahkik cih zong kitamzak khollo hi. Lui tui mah bangin mihing zong saklam pan khanglam manawh in kikhin zaw deuh tawh kibang hi. Tumlam pan suah lam ah a kikhin cih sangin a suahlam pan tumlama kikhin kitam zak zaw hi. Ei zong tua bang i hi hiam? Suahlam a nusia sate tumlam pan i kikkik takpi hiam? Kik takpi dingin i ki um hiam?
I suan i khakte a kik takpi ding uh hiam? I kipatna taktak ah i kik nop leh ei hong suan i pu ipate kipatna gam China ah a kik dingte hilo ihi hiam? I kik nuam takpi diam? Tu laitaka i pau i ham i zatte i tu zawh khang 10, khang 20 zawh ciang i suan i khakte in a zanglai duam? A zat nawn kei uh leh tuni a ei tenna gam ah hong ciahkik nuam takpi ding uh hiam? China pan kipante hi hang i cih leh ei zong Chinese i hipah lel hiam? A lungngai takpi i hiam, a kilungkimsak tawm i hizaw hiam? Do we really care? Hau Za Cin, Phuitong Liim
CinDam says
Zomi te Pasian Namteel hihang thupha ngah mi nam hi