2019 ading kumthak thungetna ~ Dr. Kham Khan Khai
Lai Siangtho Bulphuh: Tua ciangin Moses in a kiangah, “Na Ompihna ko tawh a ton kei ding leh hih panin hong sawlkhia to kei in.” Paikhiatna 33:15 [ZIV]
Thupatna: Mihingte’ ni ciaptehna tawh kizui in 2018 bei in kum thak ahi 2019 a muak ta ihi hi. Kum thak aa dingin lunggulhna le deihna, kikhel ding leh se ding a tuamtuam kingaihsun ciat hi. Tua te lakah 2019 kum ading mi atamzawte’ kilunggulh pente in lungnopna leh gualzawhna kilunggulh ciat hi. Nuntakna a kilamdan ding zong kigulh aa, nidang sangin innkuan tawh hun tam zang zaw ding, sumkhol zaw ding, cidamna zui ding, khalam thahat zaw ding cih bangin kikhel ding tampi kigeel hi.
Ahizongin Lai Siangtho in Pasian loin lungnopna le lungkimna, gualzawh matutna om theilo hi ci-in hong hilh hi, “Amah [Pasian] loin kua in an ne-in nuamsa thei ahi hiam?” Thuhilhsia 2:25.
Pasian makaihna mangngilh
Pasian in lamdang takin Israel mite Egypt pan apaikhiat pih zawh a kha thumna kha in Sinai Sehnel gam tung uh hi (Pai. 19:1). Egypt gampan a hotkhiat theihna dingin leitungah a om ngei nailo limlangdangte tawh vanglian takin paikhiat pih hi. A upna uh a thahat zawkna dingin San Tuipi lamdangtak in kantan pih khinzo hi.
Dawn ding tui a omloh laitak in tui kha panin tuilim suaksa aa, nidangin a nek ngei nailoh uh vantung an ahi Manna tawh Pasian vaakna ngah khin uh hi. Sinai mual tungah Pasian vangliatna mukhin zo uh hi. Pasian deih nunziate zong Pasian thukham tungtawn in zakhin zo uh hi. Ahi zongin Pasian makaihna mangngilh uh aa bawngno pasian biakna tawh a vanglian Pasian tungah mawh uh hi.
Leitungah mihing pan na pian pan 2018 kum bei dong haksatna om mah ta leh nuntakna na neihna in Pasian’ hang bek mah ahihna mangngilh kei in. Pumpi kikemzo kisa in nek le dawn kikhal zo na kisa kha phial aa, Zato hoih ah na kilak zawhna hangin cidam in a nungta na hi kei hi. Pasian hong kepbitna hang bek in 2019 a mukha na hi hi. Hong tonpih Pasian mangngilh kha kei in.
Pasian zia hilhna ding ngen
Israel mite mawhna leh Pasian a taisatna uh a ngawnkhauhna uh hangin Pasian in amaute tawh ka tonkhawm nawn kei ding hi ci hi. Amaute lungkhauhna hangin Pasian ompihna amaute kiangpan paikhia hi. Mi honpite kiang panin kikhopna puanbuk lakhia in giahphual pua ah Moses in Topa hopih hi. Lawmta kiho bangin Moses in Topa hopih aa, a lungsim sunga om teng suakta takin sungkhia hi.
Moses in TOPA kiangah, “Kei tungah, ‘Hih mite makaih in,’ ci-in nong gen zo a, ahi hangin kei tawh kua ton ding hiam, cih nong theisak nai kei hi:’ Na minin kong thei a, ka maipha na mu khin zo hi,’ nong ci zo hi. Na mitah maipha ka muh khit leh, nang kong theih nading le na maipha ka ngah den nadingin na zia hong hilh in. Hih minam nangma mite ahilam phawk in,” a ci hi (Pai. 33:12-13).
Kum thak sungah Pasian zia na theihna dingin dong inla, ama lamlahna ngen in. Lungsim suakta takin Pasian kiangah na lungdeih teng sungkhia inla, Pasian maipha zongin.
Pasian ompihna kisampha
Israel mite tawh a tonkhop loh hangin Abraham, Isaac, leh Jacob-te tawh a thuciamna a tangtunna dingin a khapsa leitang pia ding aa, gualzawhna tawh khapsa gam lutsak ding kamciam hi. Amaute mai ah vantungmi pai in minamte hawlkhia in a suksiat mang ding gen hi.
Moses in Pasian zia leh ompihna a nget ciangin TOPA in, “Ka Ompihna nang tawh ton dinga, tawldamna nang kong pia ding hi,” a ci hi (Pai. 33:14).
Ahi zongin, Moses aa dingin Pasian lamlahna leh amah bek tungah a ompihna kicing zolo hi. Mihonpite in Pasian maipha mu in, Ama ompihna a ngah theihna dingin nakpi takin kun hi.
Tua ciangin Moses in a kiangah, “Na Ompihna ko tawh a ton kei ding leh hih panin hong sawlkhia to kei in. Ko tawh nang nong tonkhawm loh ngalin kua in, kei le na mite tunga na lungkim lam thei ding ahi hiam? Lei maitanga midangte khempeuh panin kei le na mite ka tungnunna uh bang dang om ahi hiam?” a ci hi (Pai. 33:15-16).
Lamlahna in tawmvei sung ading hi thei aa, ompihna in a tawntung ading ahi hi. Vantungmi in amaivuah a suksiat sak pen tawmvei sung hi aa, ahizongin Pasian ompih tawntungna Moses in lunggulh hi. Pasian in hong ompih leh mite tawh kilamdanna hong ompah ding ahi hi.
Thukhupna
Pasian kihelna omlo in gualzawhna leh matutna kingah thei lua hi. Pasian ompihna kihello in zong Israel mite khapsa gam lut thei lua uh hi. Ahi zongin, Moses in Pasian ompihna lo in kalkhat beek suan nuamlo aa, mainawt nuamlo hi. Pasian ompihna lo tawh khapsa gam lut ding sangin Pasian ompihna leh maipha ngah aa Sinai mual bul giahphual ah om ding lunggulh zaw hi. Kum 2019 adingin Topa lungkimna, maipha leh ompihna ngen ni. Tua hi leh i nuntakna hong kilamdang ding aa, midangte tungah i tungtuang ding hi. Dr. Kham Khan Khai, Ed.D (Lecturer, Faculty of Education, Asia-Pacific International University, Muak Lek, Saraburi 18180, THAILAND)
Comment piaknop aomleh...