Kum zakhat khit ih nuntak khuasak ziading ~ Rev. Dr. Mang Do Thang
THUMASA: Pasian in Israel-te a teelkhiatna pen amaute adingin hamphatna lianpi (great priviledge) ahih mah bangin minam dangte tungah Pasian’ khuavak a taansah ding uh zong amau’ mawh puakna (responsibity) hi pah hi (Pai. 19:5-6). Israel-te in a mawh puakna uh a sep zawh lo uh ciangin Pasian in minam dangte ahi ei Gentile mite amau tangin hong na teelkhia a, Israel-te tungah a piaksa mawh puakna teng mah hong pia kik leuleu hi (1Pet 2:9). 1910 kumin lungdamna khaici tuh dingin America panin Tedim khuapi ah Sangmang Joseph Herbert Cope hong tung a, tua panin eite in Pasien’ thu za-in ih um theih uh hi. 1904 kumin Pu. Thuom Hang le Pu. Pau Suante in a nungta Pasien na pom uh ahih manin ih pu ih pate pen nidang lai-in galte ngawng a tan mite (head-hunters) ahihna uh panin khamangthang a man mite (soul winners) hong suak thei uh ahih manin Pasien tungah ih lungdam hi.
Lungdamna thu ih san khit ciangin khut zepin a om ding ih hi kei a, Pasian thu a theih nai lo mite kiangah lungdamna thu ih tangko ding mawh puak ih nei banah nisim ih nuntakna tawh zong Pasian’ hoihna a tangkoko dingte ih hi lai uh hi. Tua ahih manin Paul in Korinth pawlpite tungah, “Note mahmah pen mi hoih ka hihna uh lah nadingin kote’ lai na hi uh a, mi khempeuh in simin a theih nadingun kote’ lungtang tungah a kigelh lai na hi uh hi “(2 Cor 3:2) na na ci ngiat hi. A beisa hun ahi a, tuhun ahi zongin ih kim ih pamah Khris a um nai lo mite in Khris a hong up theih nadingun ei thu-umte pen mite in a hong sim thei Khris’ lai tawh ih kibat ding uh thupi mahmah hi. Tua ahih manin tu-in Khris’ lai tawh ih kibat nai lonate ki-enpha-in lungdamna thu hong tun kum zakhat khit nungin bangci nuntak khuasak ding ih hi hiam cih tawh kisai-in ih sep dinga hoih ka sak thu nam (4) kong pulak ding hi.
1. Ih Zogam pen ganhing singkung lopate tektanna gam hisak ni. (Let us make Zoland as eco-friendly)
Leitunga om pawlpite sungah gupkhiatna tawh kisai-in thupomzia nam nih om hi. Khat pen
mihing gupkhiatna tawh kisai thupomzia (anthropological soteriology) hi a, adang khat pen kim le pam, singkung lopa le ganhingte gupkhiatna tawh kisai thupomzia (ecological soteriology) ahi hi. Ih theihsa mah bangin A.D 1054 kumin nitumna lam pawlpi (Western Church) le nisuahna pawlpi (Eastern Church) ci-in pawl kikhenna (schism) hong piang a, nitumna lam pawlpi ahi Roman Catholic pawlpi (Latin Church zong kici) in mihingte gupkhiatna bek gen penin na nei uh a, nisuahna lam pawlpi (Eastern Greek Orthodox) in singkung lopa le ganhingte gupkhiatna thu hong ultung sak uh hi. Hih thu pomzia nam nih pen Lai Siangtho sungah om tuak ahih manin a nih-in a man tuak hi a, tua ahih manin a nih-in nelh siah thei ding hi peumah lo hi. A nih tuakin ih sep khop ciang bekin a bucing gupkhiatna (holistic salvation) hi thei pan bek ding hi. (Pian 1:26-28; Late 8:6-8; Rom 8:21; Mt 10:28; Jhn 3:16).
Nitumna lam pawlpi (Roman Catholic-te’) thupom zia
Hih thupomzia a sangte in Jesu Khris pen mihingte hong gumpa (redeemer) bekin sang uh a, Greek orthodox pawlpite’ thupomzia a sangte in Jesu Khris pen Pasian’ bawlsa na khempeuh a tankhia pa (redeemer of all creation) hi ci-in sang uh hi (Rom 8:21). Cihnopna ah ih Topa Jesu Khris pen mihingte tanpa ahih banah a bawlsa ganhing, singkung lopate zong a tan pa ahi hi. Tua banah Pasian in mihingte pen a bawlsa na khempeuh tungah thuneihna leh ukna a pia hi.
Nisuahna lam pawlpite’ (Greek Orthodox Church) thupom zia
Ih Zogam sungah a beisa kum zakhat sungin (1910-2010) mihing gupkhiatna thu (anthropological soteriology) vive gen penin ih nei uhi. Hih pen Latin Pawlpite ahih kei leh Roman Catholic pawlpite’ thupomzia hi a, mihingte gupkhiatna thu ahih manin a thupi pen zong hi pah hi. Ahi zongin eite in Lai Siangtho sungah a om veve, sep lo a phamawh Greek Orthodox pawlpite’ thupomzia ahi ih kim ih paam, singkung lopate le ganhingte tawh kisai gupkhiatna thu (ecological soteriology) pen ih nawl khin kha uh a, ih tam gen nai het kei uh hi. Ih Zogam sungah 1970 kima kipanin mihingte gupkhiatna thu (anthropological soteriology) bek nasia takin hong kigen a, mi tampite in Jesu Khris umin pianthak lawh uh ahih manin lungdam huai mahmah cih ding ahi hi.
Ahi zongin tua hun lai-in ih gam sungah hehpihna (grance) bekbek ki-ultung gen kha-in, nungzui hihna (discipleship) ahih kei leh tapidaw nuntakna (Christian living) tam kigen lo ahih manin khatvei gupna ngah peuh leng gupna kitaan thei nawn lo (once saved always saved) cih ngaisutna pen mi tampite in kizang khialin ut bang bangin na ki-om kha hi. Mi kimkhat in hehpihna tawh gupna ngahna (salvation by grace) pen ut banga mawhna bawl theihna (licence to sin) na sa kha uh ahih manin gamtat hoih kisam lo cih ngaihsutna, ahih kei leh a piang sual tapidaw nuntakna (antinomianism) dinmun ciang dong a tung kha mi tampi om cih ih theih uh hi. Hih bang tapidawte in kha thu bek thupi sak uh a, taksa gamtat hoihna le kim le pam, gam le lei kepcingna cihte thupi sa hiau lo uhi.
Orthodox pawlpite in mihingte’ kha gupkhiatna a thupisak mah bangin kim le pam, ganhing, singkung lopate gupkhiatna zong na thupi sak uh hi. Amaute in mihingte mah bangin gupkhiat ding kisam uh hi na ci ngiat uh hi. Kei theihna ah lungdamna thu hong tun kum zakhat khit tuni dongin ih gam sungah mihing gupkhiatna bek mah ultung takin kigen lai a, kim le pam, singkung lopa le ganhingte gupkhiat ding tawh kisai kithudon kha nai vet lo hi. Tua ahih manin ih gam sungah lungdamna thu a hong tun kum zakhat khit (post-centenary) ah mihingte gupkhiatna (anthropological soteriology) le kim le pam, ganhing singkung lopate gupkhiatna (ecological soteriology) pen a kilek kimin ih gen ding hun hi ta hi ci-in ka ngaihsun hi. Ih gam sungah, “Etlawm mualkuam Zogam nuam” ci-in la-a i sak zualzual zel mah bangin kim le pama om singkung lopa le ganhingte zong kep siam hun hi ta hi. Eima’ ang sung bek khualna tawh singkung lopate mawk phuk nawn loin, ih gam zong mei tawh mawk hal nawn lo a, ih Zogam pen singkung lopate le ganhing namcinte’ tualbualna gam (habitats of biodiversity) leh teektanna gam (eco-friendly) ahih nadingin i hanciem ding uh pen Pasien’ deihna ahih lam phawk ni.
Ih mite in hi bang lungsim a neih nadingin theihsakna (awareness or conscientization) tam veipi bawl kul hi. Gentehna-in ih Zogam pen a nim dildial gam ih suah sak nop leh singkung a mawk phukte pen tualthat zah dongin lipkhap sakin a kituak a kilawmin ih liau sak ding uh kisam ding hi. Tua banah gam le lei le ganhing singkung lopate itna la (ecological songs) tampitak phuakin gospel ih pai mah bangin khua khat pan khua khatah zinin ih gen tangtang uh kul ding hi. Ih sanggam Falam, Hakha lamte in hi bang dan a bawl zawh uh sawt mahmah ta hi. A khangto gamte ah gamsate kimawk kap thei lo a, sa bet hun (hunting season) sung bekin sa kikap kiman thei bek hi.
Gamsate a zangmat hun (mating season) sungin sa bet khuan kipia lo hi. Hih hun sung pen ganhing anu le apa a kithuah hun le a no sang hun ahih man ahi hi. Tua ahih manin Pasian in eite kep dinga a hong piak nate tungah i gamtat khialhna (ecological sins) bang teng om hiam, ci-in ei le ei ih kisittel ding a, eimau’ angsung hamphatna lel ding tawh gamhalna, singphukna, dynamo tawh ngasa matna, a hun lopi-a sa betna cihte ih kidop ding kisam hi. Kim le pam singkung lopate tungah ih gamtat khielhna (ecological sins) hangin a piang ahi khuahun kisiatna (deterioration of eco-sytem) le tuate pana a hong piangsawn leitung khualumna (global warming), mencipnate (landslides), kialpite (famines), huihpi guahpite (cyclones and hurricanes) cih bang gimna a tuamtuamte le gentheih dongtuahnate (crises and disasters) a hong pian loh nadingin ih hanciam ding uh hi.
Hi thute i gen ciangin taksa vai hi, Pasian’ thu tawh kituok kei a ci zong om kha thei ding hi. Hih pen taksa vai hi peumah lo hi. Evangelist minthang le khamangthang tampitak a man D.L Moody nangawn in zong, “Tapidawte in vantung thu bek a ngaihsut luat manun leitungah mihoih a suak theih kei uh hi” (Christians are so heavenly-minded that they were no earthly good) na ci lai sam hi ven.
2. A man taktak biakpiakna (authentic worship)
Ei mite in biakpiakna i cih ciangin biakinn sunga i kikhopna bek biakpiakna (worship) kisa kha thei hi. Biakpiakna a kici kammal pen Hebrew-te pau ahi leitourgein pana kila hi a, tua sungah siampite in biakinnpi (temple) sungah biakpiakna a luina uh leh mipite phattuam nading a sepkhiatna uh cihte kihel hi. A tomin gen leng Pasian biakna (worship) le a pualam sepkhiatna (service) kigawm pen biakpiakna a kici ahi hi. Tanglai Mikangte (Anglo-sexon) in worth-ship na ci uh a, ih Pasian pen ama’ ngah dinga a kilawm pahtawina le minphatna khempeuh piakna ahi hi. Biakpiakna (worship) pen a huampi-in nam nihin kikhen thei hi.
Pasian phatna (Praise)
Hih zong sep dinga a kisam le a thupi ahi hi. Hih biakpiakna mun pen mun siengtho (sanctuary) ahi biakinn (temple/church) hi a, nikten puansilh a hoih nono silhin la ngai nono tawh Pasian i biakna mun ahi hi. Pasian thuthuk a theih mite in hi bang biakpiakna pen Zion mual tunga nopsakna dan (at-ease-in- Zion situation) na ci ta ziau uh hi. Hi bang biakpiakna ah a kisap leh la sa-in lamin diangin Pasian kiphat ziah ziah ahih manin hih mun pen nop ih sakna mun (comfort zone) zong kici thei hi. Israel-te adingin nop a sakna uh mun pen Zion muol tung hi a, Samaria-te adingin Gerazim muol tung ahi hi.
Sepkhietna mun (service zone)
Hih mun pen biakinn hi loin leitung (world) hi a, hingtang kipumpiakna “living sacrifices” ahi ih nuntakna khempeuh tawh biakpiakna ahi hi (all of life is worship). Paul in, “Tua ahih ciangin sanggamte aw, Pasian in eite tam veipi tak hong hehpih ahih manin ama lungkim nading le ama nasep nadingin nomau mahmah a hingtangin Pasian tungah na kipiak nadingun ka hong thum hi” (Rom. 12:1) na ci ngeu ngau hi.
Tua banga hingtang kipiakna pen Lai Siangtho in Pasian biakna man taktak ahi hi na ci pan bek hi. New International Version (NIV) in, “Pasian adingin a san taak le a siangtho biakpiakna hi a, tua pen khalam tawh kisai sepkhiat biakpiakna ahi hi” (holy and acceptable to God, which is your spiritual act of worship) ci hi. New King James Version (NKJV) le New Revised Standard Version (NRSV) in, “a kilawm na biakpiakna uh ahi a, tua pen kha lam biakpiakna ahi hi, (your reasonable service which is your spiritual worship) ci uh hi.
Gentehna-in, a kilawm kha lam nasepna ih cih ciangin ih sumpite pen pawlpi sung nasepna bekah zek loin Samaria mi hoih pa bangin biakinn pualam ahi leitungah huhna a kisam mite tungah zong ih zek ding uh kisam ta hi. Tua ahih manin eite in ih galkap sepna mun, i sangkahna sanginn, ih kumpi nasepna zuminn khempeuh pen biakinn (sanctuary) tawh a kibangin ngaihsun a, biakinn kikhop ciang bekin Pasian a kibia thei hi loin ih omna mun khempeuh pen Pasian’ biakna mun hi ci-a ih ngaisut theih ding uh kisam hi.
Tua hi a, tu-a kipanin Pasian bia dingin biakinn ah va kikhawm ning, ih cih mah bangin Pasian bia dingin sum va zong ning, ahih kei leh zum va kah ning, ci lehang hih pen biakpiakna man taktak ahi kha tawh biakpiakna (spiritual worship) kici thei pan bek ding hi. Ei pawlkhatte in belh biakinn sung, pupit mai ah khut lamin la sa-in awngin a kikhuk keeite bek kha tawh kidim ih sa kha uh hi. Kha tawh kidimna pen gamtat hoihna ahi Kha Siangtho gah gahna (spiritual fruits) hizaw hi (Gal. 5:22-23). Gamtatna om lo pi-a lamna dianna cihte pen Kha Siangtho tawh kidimna lim hi lo a, apkhapna (ecstacy) hi zaw hi. Kha tawh biakpiakna taktak sungah ih pumpi, ih khut ih khe, ih lungsim, ih neisa, ih sum ih pai le ih pilna khempeuh kihel a, hih pen hingtang biakpiakna (living sacrifice) kici ahi hi. Hih bangin hingtang biakpiakna ih nei theih ciang bekin ih biakpiakna pen Pasian mai ah a san taak le a kilawm kha tawh biakpiakna (reasonable, spiritual act of worship) suak thei pan bek ding hi (Rom 12:1).
Pasian in a kilawmsakna a puatham biakpiaknate a san lo lam Amos 5:21-24; Isai 58:6-7; Mat 15:8 cf Isa 29:13 te ah en lehang kician takin kimu thei hi. A taktakin Pasian muhna ah biakinn sunga biakpiakna ih bawl sangin a pualam (leitung) ah sep dinga kilawmte ih sepkhiatna thupisak zaw hi. Biakinn sung sangin a pualam ah Pasian ading sepkhiatna (service) a thupi zawk lam a minthang mahmah church father khat ahi St. John Chrysotom thugenna tungtawnin kithei thei hi. Amah in, “A pualama om inn le lo a nei lo mite lakah Khris ih muh kei-a ahih leh ih biakinn sungah zong ih mu tuan peumah kei ding hi (We shall not find Christ at the altar unless we are also finding him in the homeless outside) na ci giap hi. Tua hi a, Pasian’ deih biakpiakna ih cih in ih nuntakna khempeuh tawh biakpiakna ahi hi (all of life is worship).
Hingtang biakpiakna (Rom 12:1) ngaisun pha leng bang kimu thei hiam cih leh ih sepna khempeuh le i nuntakna khempeuh ah zong biakpiakna a lui lui ih hi gige uh hi. Hih thu tawh kisai-in Pasian mizat minthang pawlkhatte’ thugen ih lungngai ding hi. Martin Luther in, “Bawngnawi suk pa in Pasian’ minthan nadingin suk thei hi (A dairy maid can milk cows to the glory of God) ci hi. William Carey in, “Ka sangmang hihna tawh mite tungah hong tanpa’ thu ka gen ding kul hi. Tua nasep ka sep zawh nadingin khedap a khui bek ka hi hi (My job as missionary is to tell people about the savior. I just cobble shoes to pay my way) na ci a, Jim Guyer, Pastor, Beulah Presbyterian church, Pitsburgh in, “Biakpiak hun man zo ta ahih manin biakpiakna kipan ni” (the service is over, let the worship begin) a cih thute ngaisun lehang biakpiakna pen biakinn sung bekah piak ding hi loin a pualam ah zong kipia thei ahih lam kilang hi.
Tua banah thuciam thak lam mipil pa (New Testament scholar) William Barclay in biakpiakna man taktak tawh kisai-in hih bangin na gen hi: “Biakpiakna man taktak ih cih in biakinn sunga ih sepnate bek hi loin Pasian tungah nisimin ih nuntakna ap a, leitung khempeuh a nungta Pasian’ teenna biakinnpi banga muhna ahi hi” (Real worship is the offering of of everyday life to Him, not something translated in a church, but something which sees the whole world as the temple of the living God).
3. Hong puahpha thei khami hihna (transformative spirituality)
Taksa mi (carnal man) hong kicih ding pen kuamah a ut ki-om lo a, khami (spiritual man) hong kicih ding ki-ut ciat pong hi. Khami hihna (spirituality) pen nam nih-in kikhen thei a, Pasien’ thu bek lungngaihna (contemplation) le sepkhietna (action) ahi hi (Mat 5:13-14). Khami hihna tawh kisai-in pawlpite le upna tuamtuamte’ zat dan le pom dan kibang lo hi. Kum zalom khat hunin tapidawte in khami hihna pen Pasien adinga sihna thuakna (martyrdom), zawnna (poverty), zi nei lohna (chastity), limsanna (ectasy) ci-in na ngaisun uhi. Irish minamte in pumpi kidekna (asceticism) pen khami hina-in pom uh a, tua pen (celtic spirituality) kici hi. Roman Catholic pawlpi in sacrament nam (7) a neih uh pen tua tawh kituakin a gamtat uh ciengin tua banga a gamtatna uh pen khami hihna-in sang uh hi.
Sacrament nam sagih te pen mawh phelna, tuisawpna, sathau siangtho nuhna, phongzi suahna, siangtho kitenna, x’mas hanthotna, missa biaknate ahi hi. Tua ahih manin RC pawlpi in Pasian’ tau (altar) pen khami hihna munin ciamteh uh a, pawlpi puahphate (reformers) in khami hihna pen “thungetna le nasepna” (prayer and work) hi ci-in ngaihsun uh hi. Tua ahih manin amaute in biakinn le leitung (sanctuary and world), a siengtho (sacred) le a nin (profane) cih bang khen se lo uh hi. Ecumenical pawlte (a diakdiakin WCC tawh a kizom pawlpite) sungah mi cimawh, mi zawngkhalte tungah lainatna nasep (social work) le mi kinengniemte panpihna (social action) pen khami hihna-in ngaisun uh hi. Pentecostal/Charismatic pawlpite in lawpna, dianna, limsanna (ecstasy), le Pasien tawh kituahkhakna (experience) pen khami hihna-in sang uh hi.
Kum zalom (20) nung lamah a hun le thupiang zui-a khami hihna (contextual spirituality) tampi om a, a diakdiakin Latin America gamte ah tam pen hi. Amaute in zawnna le minam dangte’ netcipna panin suahtak nading a thupi penin ngaisun uh ahih manin zawnna panin suahtakna (liberation from poverty) le mizawngte panpihna (option for the poors) nasep pen khami hihna-in ngaihsun uh hi. Hih bang khami hihnate pen a hun zui-in tapidaw thu-um mite in na zang uh a, a sia zaw a phazaw cih bang om tuon lo hi.
Ahi hangin Pasien’ deih khami taktak i suah nop leh a kilekkim khami hihna (balance spirituality) i nei ding uh kisam hi. Tua pen Pasien thu lunggaihna le sepkhiatna (contemplation and work) ahih kei leh thungetna le nasepna (prayer and work) thuah khawmna hi a, hih bangin ih sep ciang bekin kim le pam le midangte a kikhelsak thei khami hihna (transformative spirituality) a neite ih hi thei pan bek ding uh hi. Tuhun pawlpi khempeuh ah ih kisap bulpi pen sepkhiatna tawh a kilak ih pawlpi, ih khua ih tui le ih kim ih pam a hoih lam tawh a kikhelsak theih khami hihna ahi hi.
4. Sepkhietna pen thupha-a sanna (blessings in terms of service)
Thupha nam tampite lakah nam (3) i kikum ding uhi. A khatna pen hauhna thupha “blessings for prosperity” ahi hi. A nihna pen thuakna thupha “blessing for sufferings” ahi hi. 2 Cor 12:10 ah, “Kei ka thanem mahmah laitakin a thahat mahmah suak ka hih manin Khris hangin ka thanemna, simmawh ka thuakna, haksatna, bawlsiatna, le lungkhamna ka thuaknate tawh ka lung a kim mahmah hi” ci hi. Job 1:21 sungah, “Ka nu sung panin guaktangin ka suak a, guaktang mahin ka ciah kik ding hi. Topa in hong pia a, Top amah in hong la kik hi. Topa’ min kiphat tahen” na ci hi. A thumna pen sepna thupha “blessings in terms of service” ahi hi (Lk. 1:28. 29; 19:31). A tunga thuphate lakah a khatna pen i deigawh pen hi dingin ka um hi. A nihna le a thumna pen a deih kitam khol lo ding hi. Ahi hangin a khatna sangin a nihna le a thumna pen Pasian in hong diehsak zaw phial ahi tam cih huai hi.
Ih zawn luat manin inn hoih lo hoih nei khat peuh, ahih kei leh motor car neih khat peuh thupha ngah ci-in i ultung gen thei uh hi. Pasian’ deih taktak thuphate lakah a thumna ahi sepkhiatna thupha pen Pasian hong tulmawhna khempeuh ah ih kizat theihna hi a, hih pen thupha lian pen hi zaw dingin ka um hi. Pasian in Jesu suah nadingin nungak siangtho Mary’ naubu (uterus) na tulmawh hi. Mary in zong, “Na gen bangin ka tungah piang tahen,” ci-in phaltakin Jesu gai nadingin a naubu na kawm hi (Lk 1:38). Jerusalem khuapi-ah gualzo-in a pai nadingin Jesu in laano na tulmawh a, (Lk 19:31) paisan pawi a bawl nadingin innkhan hoihte na tulmawh hi (Lk 22:8-13).
Thupha ngah i cihte pen nei le lam le pilna siamna a neite hi loin, ama’ kisapna munte ah Pasien in a tulmawh mite hizaw hi. Tua ahih manin tu-a kipanin ih lungsim puakzia (attitude) ih khek ding uh kisam hi. Bang zahin haksatna ih thuak zongin Pasian ading ahih nak leh ih thuak keikai ding kisam hi. Tua hi a, haksatna khatpeuh ih tuah ciangin Pasian tot bawlin, bang dingin hih bang haksatnate thuak kha sese ka hia! (why me!) ci lo zaw-in, “Ken zong bang dingin amaute bangin thuak lo tuan zenzen ding! (Why me not!) ih cih thei ding uh hizaw hi. Hih pen thupha ngah mite’ kammal zat ahi hi.
THUKHUPNA
A beisa kum zakhat lai-a kipan tuni dongin ei tapidawte in kha lam bek ih ultungsak uh a, ei tawh a kisai kilkel lo Pasian’ sep dingte ahi mailam thupieng dingte (eschatological events) peuh awlmawh penin ih nei dih zen uh hi. Mi kimkhatte in upmawh thu peuh tawh Jesu hong paikik nading bekbek gen thapai-in kitaklah phial mawk uh hi. Ei thu-um mite in ih sep dingte ih sem kei uh a, ih sep lo ding teng peuh ih sem zanzan uh hi. Pawlkhatte leuleu in Lai Siengtho deihkaihin Matthew 28: 19-20 sunga kigen Sawlpina (The Great Commission) ahi lungdamna thu gen ding sangin hauhna le cidamna thugenna (health and wealth gospel) khawng peuh genna ah a hun uh beisak keei lel mawk uh hi.
Ei tapidaw pawlkhat in ih thupha ngahna pen ei ading bek sa kha-in minamdangte ading ahih lam ih phawk nawn kei mawk uh hi (Piancil 12:1-3). Tua ahih manin thupha ih ngahna uh pen ih hamphatna uh ahi mah bangin midangte tungah Pasian’ khuavak puak nasep zong ih sep phat mahmah ding uh kisam hi. Tua hi a, midangte adinga nuntakna (living for others) pen thupha ngah mite’ nuntak khuasak zia ahih lam phawkin hong tung ding kum zakhat khit (post centenary) ah ang sung hamphat nading bek a lamen tapidawte hi nawn loin midangte in eite tung panin Pasian’ thupha a san thei nadingin thupha a zek sawnte (dispensers of blessings) ahi dingin Pasian in thupha hong pia kim ciat tahen (Piancil 12:1-2). Rev. Dr. Mang Do Thang (Church Pastor, Zo Baptist Church Yangon)
Comment piaknop aomleh...