God Be With You
(Romans 16:20)
Jeremiah E. Rankin (1828-1904)
William G. Tomer (1833-1896)
Leitung mun khempeuh-a kisa hih la leh “Eite’ Ki-itna In” cih late kikhop manna “benediction” (thuphapiakna) la-in kizang a, a diakdiakin nitumna lam gamte ah kizang deuh hi. 1882 kuma Rev. Jeremiah E. Rankin in a phuah hi a, tua hun laitakin Washington D.C. a the First Congregational Church ah pastor a sep laitak ahi hi. A kiphuah cil lai-in taang 8 a pha la dawng khat ahih hangin tuhun ciangin a taang khatna, nihna, lina, leh sagihnate bek kisa hi.
Jeremiah E. Rankin January 2, 1828 ni-in America gam Thornton, New Hampshire ah suak hi. Vermont-a Middlebury College leh Massachusetts-a Andover Theological Seminary-te ah pilna sin hi. 1899 kum dong New England leh Washington D.C. ah Congregational pawlpi lian tampi ah pastor sem hi. Tua kum mah in Negro-te’ adinga kingaihsun deuh Washington D.C.a Howard University ah president sem hi. Thuhilhsiam mahmah khat hi a, thuhilhna bek hi lo-in Nipi Ni nitak kikhopna hunte leh evanglelistic kikhopnate ah mipi lasakna thupisaka mi tampi khawm zo hi. La tampi phuaka, labu zong pawlkhat kaikhawmin khenkhia hi. Tuate lakah, Gospel Temperance Hymnal (1878), Gospel Bells (1883), German English Lyrics, Sacred and Secular (1897) cihte kihel hi. “Tell It to Jesus” cih la zong ama’ phuah mah ahi hi.
1882 kuma a phuah hih la bel kuama’ sawl hi lo, thupiang khatpeuh tungtawna a phuah zong hi lo hi. Mangkama “good-by” cih kammal bul khiatna taktak “God with you” (Nang tawh Pasian om hen) a cihna a hih mahbangin tua kammal bul khiatna la-a a phuah ahi hi. A taang masa a phuah khit ciangin mi nih tungah khakin a aw ding phuaksak hi. Khat pen music siam khat hi a, a khat pen music lam sinna a nei lo khat ahi hi. Music lam sinna a nei lo pa’ phuah la-aw hoihsazaw hi. Tawmtawm bawlpha in khenkhia pah hi. Wahsington D.C.a Congregational pawlpi ah Nipi Ni nitak kikhopna ah kisa pah hi. Tua lai-ah laphuakpa in pastor a sep laitak ahi hi.
Hih la a aw a phuakpa William Gould Tomer October 5, 1833 ni-in suak hi. American Civil War (Tualgal) hun lai-in Union Army ah galkap-in om ngei hi. Tua khit ciangin New Jersey ah public school sangsia sem hi. Dr. Rankin’ ngetna tawh kizui-in hih la a aw a phuah laitakin Washington D.C.a Grace Methodist Episcopal Church ah music director a sep laitak ahi hi. 1896 kuma a sih ciangin hih la mah kisak hi.
D.L. Moody leh Ira D. Sankey-te in a campaign bawlnate vuah hih la nak zat mahmah uh hi. America gam, Canada gam leh England gamte ah kikhopna khempeuh phial-ah sa uh hi. Leitung buppi-a Christian Endeavor Conventions-te ah kikhop manna la-in kisa den lua a “official closing song for the Christian Endeavor Conventions” kici zawzen hi. Leitunga kampau tuamtuamin kitei khim phial hi. Dr. Rankin mahmah zong Christian Endeavor nasepnate ah a lunglut mahmah mi khat ahi hi. (“Christian Endeavor” i cih ei gam mahmah ah zong tuma kum tam simsim lai-a “Tapidaw Hahkat Pawl” ci-a kinei khangno kipawlna ahi hi. A Mangkam mah zui-in kitomlaka, “CE-te, CE-te” kici pakpak nong hi. ZKK)
Tuni dongin thu ummite kikhopna pan ciahkhia-a i kikhen ciangin, “I kimuhkik dong nang tawh Pasian om khawm hen” ci-a i kihopih ding sanga hoihzaw kikhenna om lo ding hi.
Rev. Zam Khat Kham
Christian Hymn te’ tangthu 2005
Comment piaknop aomleh...