USA ah Pu Cin Sian Thang in Zomi vai thugenna
[Hihpen Pu Cin Sian Thang (ZNC/ZCD – President) in American gam Tulsa khuapi, Oklahoma State ah ZIUSA makaite vaihawmna tawh akibawl holimna Video panin aki teikhiasawn ahihi. Adiakdiak in khamtunggam leh Internet, YouTube cihte a omlohna khuaneu khuata aom ih mipih Zomi te’n asimtheih dinguh lunggulhna lianpi tawh kong teikhiat uh ahihi. Hihbang in laimal tawh simtheihding in ong teikhiatsak pen Cin Khan Piang (Transcriptionist) ahihi. Transcriptionist cihpen Kampau panin Laimal ah gelhkhiat nasepkhat hi a, mailam ah Zokam, Mangkam tawh thugenna, Sermon, Interview, Speech cihte Text in adeih ihomleh [email protected] or TranscriptionPro.net ah ki Contact thei hi. ZomiDaily]
Zomi u leh nau, tunitak hizah tak i kimuh khopna inntekte Zomi Innkuan, Tulsa a omte makai in ah, an lim, tui lim tampi hong pia in, nakpitak in ka lungkim ban-ah, i Zomite’ omdan Kawlgam ahi zongin keimah in ka lungsim a ka puak thu ahi zongin gen khuan nong piak ciangun note’ tungah ka lungdamna hong ki behlap toto hi cih amasa in hong gen nuam ing.
Zomi i hihna kibang, ahih hang i nasepna leh thuakna kibang khollo kha ding. Tua ciang i sepnate zong Zomi’ a ding, Zominam a ding a deih ihih hangin ah a paidan a tuam tek hi kha ding a. Tuate nana ngai siam un cih amasa in ah hong thuum nuam ing. Banghang hiam cih leh minam vaai pen na theih ding mah bang un ah, i Topa Pasian in Laisiangtho sung a hong lah mah bangin ah a nasia mahmah Pasian mahmah in zong a deih minam itna nana hi.
Kei Layman khat in ah tua thu nakpi a kong gen kullo in ah i kiim i paam ah siate tampi om na hih man un, i thubu te sungah en lehang i biak Topa Pasian in minam tawh kisai a kuate na zang a, Israel te leitung buppi Care-of dingin ah leitung buppite ii theih ding ama’ lai Israelte’ tungah hong khak a, tun a nungta Pasian a bia peuhmah in tua Laisiangtho tawh kalsuan i hih mah bangin, tuate sungah Mosi te unau, Aaron leh Mosi minam itlua kisa in Mosi in khatpa bang va that kha zezen hi. Ahih hang Topa Pasian in maisak veve in ah teel-in zang-in makai in nana zang hi.
A sanggampa pen biakpiakna na zang. Ahi zongin Pasian maite ah khial veve ahih manin Mosi in ah Pasian maitang ah a thungetna hilo amau tua hun laitak in ah eite mah bangin ki maingat a a kimu. Tua sungah ka mite khelhna Topa aw hong maisak in, hong maisak in. Nong maisak zawh hetkei leh, ama (khansachiat) hilo ama thuakna ah ahi tammaw? Kei kia mihoih midik a nong koih hangin ken a bang kua tawh nuamsa nawn ding? Kei migina mihoih nangma’ thumang a nong hihna pan-in hong phiat khia in la, hih na mawhpiak ding mite tawh hong koih khawm mai in. Laisiangtho sungah hih i muh sa hi.
Tua pen a hunlui ci ni. Topa Jesuh hong piang leuleu in ah Topa Jesuh in nakpitak in ah lampi hong lak in Israel te tungtawn mah in ah Laisiangtho Thak sung ah Paul a kici pen (upadi) khempeuh a siam, Judah ngeina khempeuh a ong. Tua ciangin ah Judah ngeina tawh kisai zuihna lam ah zong amah a kisathei pen pa hi in ah, tuapa in ah hih ka mipihte in Jesuh hong itna, Jesuh hong gupna a sangthei ding tanghial hileh kei pawh tua mawhna pan, tua Israel buppi’ mawhna keima’n thuak lel in ah amau gupna ngah hileh ka ut, cih zah dongin Rom sungah nana gen leuleu.
Tuate hong genna a hang bang hiam cih leh kei ngaihsutna ah Topa Pasian in ama’ thu i man ding a deih mah bangin, minam it ding hong deih hi, cih i theih ding ka deihna hang hi. Tua man in ah Pa Thang in India gamah Zomi minam a ding nakpitak na sem. Tu ciang dong sagih vei vilvel mipi’ teelna ngah cih pen tua thuneu thu hilo hi. Zomite’n nak it mahmah ahih na a kilatna a tehci hi.
Kei lellel bel khatvei bek hi’in ah nang bang peuhmah maw ci in a ut leh hong man, a ut leh lei hong denna, a ut leh a tung ah hong koih cih bang a tuamtuam hong hih hangin ah, Pasian in hong si sak lo. Kei zong tawp tuanlo, kei hatna hilo, noteng khempeuh tha leh Topa Pasian in hong kepna hang hi. Tua hi-in ah a baih nasep ahihlohna tua pen no khempeuh in zong thei dingin hong lamen ing.
Hih bang a nong hih ciang un kogel philphel hih lai a no a om sun tengin ah hong uap a, hong tutpih a, an lim tui lum nong piak khit ciang uh a hih bang hunpha hong pia to lailai cih ciangin saklamte pau leh, hong chawimawi mahmah uh teh ci in ah lungdam mahmah hi ung.
Tua hi in ah tua bang a nong hihnate sung uh ah ken kei ngaihsutna kong golhnop ah bang om hiam cih leh ute naute no i gam i lei nusia in ah tun Zomi na cihcih uh hang American-Zomite hi ta uh cei, American-Zomite. Tua hi in ah kei August kha ni 5 ni pan 11 ni dong Kawlgamte’n ah sum tampi bei a hoih tak a a kilam khin Zangkong, Mandalay khawng om napi in ah, tua teng nusia in Naypyidaw a cih bang phial khat mah in ah hih laitak ah New York-te, tu a Los Angeles, first, second cih bang khuapite om napi in ah Washington, DC a cih na khuapi ahi no khat bawl in ah tua laitak ah hong sam uh hi.
Ni guk sung khawng va om ning. Tua sungah na gennop bang hiam ci a hong hih ciangin ah, kei gennop pen Zomi thu mah ai ve, kei a Zomi thugen a a om hi veng. Zomi thu gen nuam na hih leh bang ci gen ding? A tua bel i gen tatak ciang hiven cin, Zomi thu hi ei, kei hong sam bel a kua na hi uh hiam zong thei keng ei. Kua teng tawh kimu ding zong tua tan vei cih pen thei keng.
Ahi zongin Zomite’ haksatna ko gam nuntakna haksa lua ahih manin ah tua haksa thuak zolo in ah Zomite a ki ci sinsen hong taikhia 30,000 val phata a, tuate sungah 10,000 val American kumpi in hong sang na hih manuh lungdam lua ing. Ka mite tua bang a nong hih uh mite’ taangin lungdamna hong gen ing, cih khatvei, Secretary of State, USA Mrs. Clinton hong pai in ah ka gensa om a, bang ciang koi ci hiam?
Tun tua laitak a nong laksa uh America gam a om American-Zomite pen kote’ suan leh muan pente hi a, tun a om a ki la nailo 20,000 bang omlai in ah, India ah pawl khat, Malaysia ah pawl khat, Thailand ah pawl khat om a, tuate Kawlgam ah tun Democracy cih hangin a taktak in nong theih mah bang un ah, tun Kachin gam ah (taihpuai), ‘heavy fighting is going on.’ Tua mah bangin Shan gam ah zong tua bang mah. Tua ciang in ah Karen gam zong tua bang mah.
A tua thauvui thautang thauging tawp nailo a tua bang kikal ah Democracy tung ta ei cih pen, a taktak in pen a kici ngam lua nailo hi. Tua ahih manin ah hih America lah hong tung nailo, i gam democracy suak ta ciah ni ei cih ding a lah ki ciah ngamlo tua Zomi 20,000 valte, ‘Between the devil and the deep sea,’ tua bang nuntak a omte bang hong cih sak ding? Tua thu thu lianpi khat a ka ngaihsut. Tua hi in ah a taktak ciang bang ahi diam theikhang maw, a ngimna tua Topa Pasian kiang ah a kuamah peuh in thu hong ngetsak un.
Tua ciangin ah thu tuamtuam zong om incin, tua teng pen a hun ni tampi in zong sam lai a, tua kikal ah zong ngaihsutna a kumah peuh in tuateng, tuateng zong hong hileh ci a om leh zong hong, na lungsim uh a (ciannian) hong pia in hong hih lai le uh cin. Tua ciang tuate lak a note lak a genloh a phamawh a ka ngaihsut khat bang om hiam cih leh, den a ka cih na ah American-Zomite, Zomite’ suan leh muan pente hi kong cih mah bangin, tun hih laitak ah 32 bang a (phuaih) ki pha ci America gam ah Zomi. Tuate pen hih laitak a te’n Zomi Innkuan Tulsa, Oklahoma. Tua teh pawlkhatte gentehna in Florida Zomi Innkuan cih bang, a tuamtuam Zomi Innkuan bel hi kim tei, ahih hang a pai dan pen kibang leh hong deihsak hing.
Tua pen a tua khempeuh ah hong om nuteh ka cihna hikei ahi zongin na kithu zaza le uh cin. Hiah tanpi a i neih leh vaai khempeuh i hawmna ci phot ni, hih laitak pen a mi mahmah zong hih laibu sung i et ciang a tawm nawnlo, a tampen mah zong suak tanpi khat a hih man in ah. Hih lai a te’n Zomi Innkuan Tulsa, Oklahoma a cih mah bangin, a dangte’n zong gentehna in Florida Zomi Innkuan cih bang cilo dingin Zomi Innkuan Florida cih bangin ah uniform in a pai theihna ding tua hong hanciam le uh cin.
A tuamtuam in cilo dingin, a khua khawng masak zawlo in ah, Zomi Innkuan mah masak in, cih bang a tuamtuam hong hi in ah, tua khempeuh a kigawmna khat ah hong om leh tua pen hih America kumpi tungah registration Kawlpau in (matpongten) om thei henla. Nang kua minam? Kuate? Cihbang amau kiang ah dotna om nawnlo dingin ah, tua hing, tua hing, ci in ah, ahi lianlian a a om theihna ding, tua pen na ngaihsun le uhcin i minam theihna hong phawkna uh a hoih semsem na dingin.
Bang hang hiam cih leh tua pen Politics i’ pai dan hi in ah, minam pai dan hi in ah. Bang hang hiam cih leh zing khawng ciang in ah tun hiah a kangte bekbek (upadi) ah khang nga a kizom leh (tamadah) suak thei bangzah in pil-in siam ta leh khang nga a pha nailote hitheilo cih bang. Tun mivomte zong tulaitak (tamadah) suak (upadi) dan in ci le’ng khang nga pha ta hi ding hi.
Zomite zong tun i kipatna ahih teh khang nga ciangin (tamadah) suaklo ding kici theilo ahi. A hih kei leh (tamadah) a suak nuam pa in tua Zomi (matpongten a phuaihsi) te kiangah na vote uh hong ngen ding. Tua ahih ciangin vaang nei zaw ding, Weight neizaw ding na hi uh teh cih pen tua a (ciannian) hong pia nuam ing.
Tua ahih man-in ah ute naute a tuam a tuam in i Zo ngeina paipihlo in ah mi gam mi lei mi om dan na en in ah na kipawl in ah, min i phuah ciang zong a min pen kibang kawikawi hen la, a tawpna ah a khua a ki lamdan leh a khua. Tua bang in nana hih le uh cin cih tua kong gennop, hualaitak a ka pai theih leh zong (matpongten) hih na ding, ko tua ciang tung ta ka hih man un. Tun ah hih American-Zomite a kici pen tuazah phata, tua pen hong ciapteh sak un cih ahi zongin, tua zong pulaak ding a ka pai man in tua a (chikhaan) tua hi, a ngimna hong pulaak kha hi’ng.
Tua khit ciang in ah, tun ah (nainganzi) ci-in Politics i cih ciangin ah hai ta leh pil ta leh, zawng ta le hang hau ta le hang, a sukha thu khat pen hih Politics hi. Politics tawh a (kiinkua, a kishien) cih pen mi a omlo. Ningtui hai khat hawp le’ng tua sungah politics paa hi. Zasan meh khat meh bek le’ng zong tua sung ah paa hi. An kuang khat ne bek le’ng zong tua sung ah paa veve hi. Tua ahih manin, Mangte’n, ‘what touch all is politics, that’s why what touches all must be decided by all.’ Mi khempeuh a sukha na pen mi khempeuh in a khentat kul hi, a cih man in ah tua pen Politics a kici hi. Tua in mi khempeuh biakna taktak a semte pen Pasian’ tungah ki aap ahih manin ah Vote pialo ahih hang a zi a tate’n nei thei.
Eimite’n i ngaihsut ciangin khat veivei kei bang a Kawlgam ah pen (nainganzi) hiphot, ki man den a hih ciang a, a kote hong muhdah man hi khollo, ei zong hong ki man kha zenzen leh cih bang ngaihsun hiam, i meltheih, i lawm i gual tektek kimu dingin lam kituak ding hi le’ng zong hong na peel, hua lam hong ngat san, ki ho theilo zah dong, tua bang a omkha om thei hi hang. Tua bangin ngaihsutna neilo ding America gam a tung khin sa te bel ko sangin zing khawng teh hong tel zaw ding in hong siam zaw ding.
Tua hi in ah, ken tu-a kong gen khak pen no tuaci uh teh kong cihna hilo, ei gam lam ah tua bang lungsim ki nei a, an nek pih tui dawnpih dingin zong ki sit a, ki lipkhap a, hopih dingin zong ki sit a, tua bang a a om pen, tua bangin omlo in ah, kipawl ding hi hang, i minam i it leh. Biakna nasemte zong Politics a sem Politician te zong tua bang mah in ah hitek a, i minam i hih toh ding kuamah in mangngilh kei ni cih thu, tua zong ka lungsim a suak kong gennop hi.
Tua ciangin, hih bang nasep pen a taktak in ci le hang, ko bang pen a bangmah neilo pi i pu i pate’n ah buhciim leh gataam tawh a cih mah bangin, buhciim leh gataam tawh Politics a kheel ka’i ve. Ka lamet zong bangmah pi omlo. Ka kum ci leng zong tun kei ni bang kha bang hileng a tum kuan. Ahih hang a kul na pen ki semlo ahih manin ah mabaan khat a hihna tawh a semsem hi bek a, hih mihing khat bek, nih bek nasepna tawh bangmah a tang tang ding hilo. Na zaksa mah bang un ah Party te kul kei ei, thauvui thautang suang in ah galkapte’n aana hong la. Tua bang a ahih ciangin ah bangmah gentheih hawmtheih om nawnlo.
Ahi zongin ah, hih thu pen khatvei nihveih a tua cih hangin a tawntung a tua bang hong hi den thielo ding ahih ciangin ah, thu mah la mah gen a vaihawm a kul ding ahih manin ah tuate khatvei nihvei tua bang a a pian hangin a zom lai ding mite in ah, a pianna a bulpi pen minam thu hi a, tua minam mipum simna ah Vote ki nei a, tua bang a ki gamta thu pen maimang theilo ding hi.
Tua ahih manin tua bang ihih na munte ah no hih laitak a te in ah tun mun muang ta, mi dan zong thei ta. Den a ka cih mah bangin mun dang a om Zomi khempeuh in no muan leh suan a hong nei ding, tua khempeuh nasia tak mah a hong hanciam a, siate na hi zong un, biakna siate na hi zong uh, hiah sum leh paai zong a u leh naute na hi zong un, a Politics mahmah ngaihsunte na hi zong un. Tua khempeuh in a kisam lai kote mun ah a kisam thute hong gen a, mi zong a tua ci hi ei ci a nong hih ding uh tua zong hong cial nuam hing.
Tua hi in ah, hih Politics tawh kisai a, seploh a phamawh ahih man a a kisem zel hi in ah, eimi pen tun a mun dang genloh hih lai bekbek ah zong a 5,000 ciang bang ki pha ta ci leng, Pasian in minam cingtaak khat a hong bawl ahih na Topa’ min phat hang. Ahi zongin amau’ hong lamet zah in ah i minam pen ki tawisang zo nailo. Tua ahih manin ah tuate khempeuh vaihawm theih na dingin ah, a kua mah peuh in ah i biakna lamte ahi zongin, a sum neite ahi zongin, kuamah peuhmah hong hanciam in ah tua ngaihsutna pen ko mun dang a a omlai ukna, thauvui, thautang lak a a omlaite’n hanna a neih theih na ding, minam itna a neih theih na ding, tua te zong no khem peuhmah hong suangin ah hong gengen nuam hing.
Tua bang teng ka cih ciangin ah, ute naute aw leitung i nuntak hun ding pen theilo, khat leh nih bek nungta leh zong hih thu a kisam ding hi. Khatvei lam in ah bawlung puai hon ni in ah ka pulak sa thu khat om. America gam pen zai mahmah in, leitung phel lang khat a hih na, hih America gam bekbek ah nisuahna lam ah hun khat, a laizang ah hun khat, nitumna lam ah hun khat cih bang, nai pen nai nih, nai khat cih bang kihal in ah om bualbual gam khat hih lai kong tun ciang ken thei ing. Tua pen a hang bang hiam cih leh leitung zaa ahih manin.
Tua laitak a om mite pen a diakdiak in ah Red Indian ci in ah, ataktak inpen amah a Native te hi. Tua khit teh Spain, Portugal, Piantit (France), English, German, cih bangin a vek a kigawm pen a tawpna ah America. Tua America a kici, tua pen bang in gawm hiam cih le Daniel Webster in ah (saa nana thuain) in ah, “I was born an American, I live an American, I shall die an American.”
Tua America bekbek, leitung hih cia a zaa, minam hih zah a tam pen na gawm in ah America, leitung ah, (a cikhan upadi) ong gelh mahmah uh zong Pasian’ kiang a a ko ngelhngelh mihing 80 val bang kha khat sung tatsatlo a thungen na om a, Pasian’ tungah nana ki ap. Tua ahih manin ah, hihte (upadi) bulpi pen zong leitung ah tu laitak in gam lianpen, gam hatpen, gam minthang pen a suah mah bangin Pasian’ ompihna hangin Jefferson te, upadi gelhte pilna Pasian in guan hi ci.
Tua bang mah in ah eite in zong hih American gam a leitang hih cia, minam hih zah a gawm America, eite in zong, a tuamtuam om kha ni, Sim zong om ding, Mal zong om ding, Zo zong om ding, a kua a kua, ahih hang tua teng khempeuh i kigawmna ZOMI i hih na hangin ah Zomi sungah kigawm in ah hih Pasian’ tungah zong, ei a (batazi) hong gen hituan keng in ah, khamtung a om Falam, Khalkha, Mindat, Tedim, tua teng khempeuh kam kum in ah, Burma Baptist Convention te in ah no Race minam khat min hong hih le uh cin minam vai in ah hih Kawlgam Burma Baptist Convention om ahih mah bangin, no zong khat hong hih un a cih teh S.T. Hau Go, tua laitak in Honorary Secretary, a mah khasum ki pialo a tawlkhat a sem, tua pa’ Influence zong hikha thei in teh, ahi zongin, tel keng.
Ahih hang (mattan azah) in ah tua Falam, Khalkha, Tedim, Mindat, Paletwa, cih khawng a teng khempeuh thukimna tawh ‘Zo’ cih pen om kawikawi ei, ‘mi’ i cih pen Tedimte’n mi ci hi, Falamte’n mihring, minung a cih zong om Khalkha lamte’n ahih hang mi paa veve. Tua teh ‘Zo’ a paa lohna lah omkei ‘Mi’ a paa lohna lah om kei, tua a Common thei pen ZOMI ci ding a thukimna tawh, ki thukim a ki hih.
Tun mi pawlkhatte’n tua Zomi a taihtaih hang tua pen thunung hi in ah, upate’ thukim sa tua bang a a ki hih khit teh Rev. Dr. khat in ah Pasian’ mai ah deihtak in ah ap a, hih min, hih minamte Topa Pasian aw thu hoih tawh kilo in ah, hih min a kilawh ciangin nangma’ hehpihna thu hong luangin ah a hih theihna dingin ci-in, Topa Jesuh’ min suangin kong ap hi ci a Pasian’ kiang ah a ki ap ngeu min pen Zomite’ a ding hih min om hi.
Tua ka cih ciangin (batazi) ah hong suai hituanlo in ah hih CHIN cih khawng, ‘It’s a name given from our back.’ I nunglam pan a hong ki pia i theihloh a huate huate ci a hong ki pia min hi in ah, i min hilo. Tua pen nusia ni ci a ki thukim a kiptak a ki hih khin sa kimlai a tua laitak a tu a Rev. Dr. Hre Kiau’ pa, Rev. (Sang Fen) bang in, ‘Kei tuk Zokhua, Zokhua tih mi, Zokhua i sin ra mi ka si.’) Zo a omna, Zomite a in ah tua eite’ a bek a hihlohna ama’n (thauhkhan) in, tua ciangin ah Khalkha a sia mahmah, a ki ‘Most revered’ a ki zahtak penpen sia, Pastor khat in (thauhkhan) hi.
Tua teng hang a a kip pen tu ciangin i lawmte’n kum 50 bang a ki zat khit ciang a tuamtuam hih in ah a ki hih pen tua pen thu cilgilna, thu hoih vai hi nawnlo in ah, a kip sa a hoih sa, a khel a vet a bawlna tawh kibang zaw. Tuate pen hilo in ah upate’ sul zui ding a upate’ ngimna thukimna tawh Topa Pasian’ kiang a a ki ap min pen khangthakte’n zong kem ding hi hang. Amau hi ta se kei leh, Dr. Vum Kho Hau gelhna khat bang ah, ‘We called ourselves from time immemorial Zomi,’ ci aive. Ko (paritarit khet ka sahpi dawh) Zomi a kicite hi ung.
Tua bang zah dong a i ngeina a omkhin sa te pen tu phing a phel i sawmsawm khawngte zong a hoihlo cih pen i lungsim a a neu a lian in i theih ding thupi hi cih thu tua hong gen nuam hing. Ka lungdam hi. Laimal tawh ateikhia, Cin Khan Piang (Transcriptionist) ZomiDaily
Comment piaknop aomleh...