Upna leh Kammal (3) ~ Rev. Fr. Damian Dal
Pope Benedict XVI in, hibangin honghilh hi:
Upna in, Pasian in a Tapa eite adingin hong piakkhiatna thu honghilh hi. Pasian in ki-it na ahihna thuman thutak hongthei sakhi. Upna in eite muanlahna, eite kicinlohna tungah gualzawhna hongpia in, lametna man leh lametna picing ahi nakhempeuh Pasian khutsung ah a omna thu lungmuanna tawh hongngak sakhi. Singlamteh tungah akikhai Christu Topa lungtang pen teipak tawh kisun vangin, tuapan ahongluangkhia Pasian itna pen Upna mitbek in muthei in, upna ngaihsutna bekin telthei a, upna in Topa itna sungah eite hong paipih hi (Cf. Encyclical; Deus Caritas Est, 39).
Tua banah;
Upna in anungta tawntung Pasian tawh hongki meltheihsak in, tua kimeltheihna in, eite ngeina, eite pau leh kammal te akipan, ei mihingte ngaihsuttheihtheihna lungsim pilna te athakin hongpuahphat sak in, athak in hong lapsangsak a, mihing ngaihsutna ii hai na leh, hoihlohna khempeuh te, upna in siangtho sak hi. Tua thu hangin, upna in mihingte ngaihsut theihtheihna pilna te ahoihzaw, asiangtho zaw in akizattheih nangin thagui guan tawntunghi. (Cf. Deus Caritas Est, 28).
Himahta se leh, tuhun Christian mitampi te in, upkhialhna natna vei in, damna zatui dawnnuamlo in, lungkhamhuai hunsungah ih omta hi. Tua upkhialhna natna in, mite lungtang leh lungsimsungah cancer natna bangin vei uha, natgualbangin kiim le paam a mite manlangtak in lawhlai uhhi. Tua upkhialhnatna in banghiding hiam ihcih ciangin, Singlamteh thuthuk tawh akilehbulh kamciam te sungah kinga a, lametna te ahihi. Tua kamciamte in bangte hidinghiam ihcih ciangin:
i) Pasian kamciamna sangin, mihing kamciam te thupi sakzawk na,
ii) Upna sungah khantoh nading kamciam sangin, leitungvai ah khantohna ding kamciamte ah, upzawhna, lamet zawkna, lunggulh zawkna,
iii) Leitung khantohna tuamtuam te ahi, pilna tuamtuam pan hongpai khia, mailamthu tawhkisai genkholhna, kamciamna te tungah kinga in, Pasian tungah kingakloh zawkna,
iv) Pasian hongkamciam ahi, suahtakna, lungnopna, picinna pen leitungah kumpi hoihlo, zawnkhalna, natna satna, haksatna te pan suahtakna ciangbek in sangin, Pasian kamciam pen mihingkamciam tawh khelbawl na.
v) Pasian tawh kizopna ah khantohding nunun in, paampaihin, kinbawllo in, mihingte pilna, neih le lam akipan atuamtuam te ah khantohna dingbek lunggulh na cihte ahihi. (Cf. Deus Caritas Est, 56-57, 76-79)
Leitung ii kamciam te tungah kinga in, Singlamteh nungngat in, Pasian kamsang, Pasian nasem leh lungdamna thu atangko ding mite tampi paikhialta uh ahih manin, mipi mihon tampi te inzong, thuman mahsa khial in, azui khial mitampi ki omta hi. Banghanghiam cih leh Pasian thugen nading munah, leitung khantoh na thu kigen in, Pasian thu gending te in, leitungvai tawh thukhup uha, Pasian thu kikup nading munah, sumzonzia, paaizonzia ding kikumta uhhi. Tuipi te leh mualte kantan in gamtuam, khuatuam ah ihpai a, ahizongin, kamsangte leh Pasian gamkeek te nuntakzia tawh ihki keelki ta hi.
Khantohna man ihcih in, Pasian thu leh Pasian kihtakna suutpi bangin posak masa a, mihing le Pasian kizopna maimangsak thei ngeilo hi. Mihing kizopna bek en in, mihing kizopna bek ihpuahnop man in, ihpuahnop penpen ihsia saka, ih haknop penpen tuisa buak in, ihsi sak thei lailai hi. Mihing te khantoh na man taktak incih in, Pasian mai ah mihing picing hihna (man fully alive) hi in, tua khantohna in leitung thu a khantonna khempeuh tungah nibangin tangin, aksi bangin tediamdiam a, etin lawm in, nunin nuam hi. Tua in upna kammal tungah kinga in, upna kammal te sangin, upna kammal te pau in gen a, upna kammal te anuntakpih nuntak na ahihi.
Rev. Fr. Damian Dal
Comment piaknop aomleh...