Tonh Thu (10) ~ Awn Za Pau
(5) Tanute’ Gawh Ni :: Tuni in tanute gawh ni hi a, sago teng in zanni ‘sagual gawh ni’ a gote mah bang in zubeel golpi nih ta guang a, innsung leh inn liim ah luup uhhi. Zan a, a siallu kheuhsa uh siallu innsung ‘baallei’ ah suang uh a, tanu tuitakte sagawh a phawhlawh solna tawh siallu zut in puankhuh uhhi. Sehkholhna sa om bang in sagualgawh ni leh tanute gawh ni a sago teng dawn ding in, zubeel gol theithei khat inntual kiu sa sawl ah kiguang a, a zu taksa in kihawm hi.
Ni dang in hai tang’ in sialki kizang hi. Sikkeu tang’ in ‘keu’ ci in um phalkeu kizang hi. Tu ni in ‘khuangkhup’ kici in khuang kitum thei lo a, la sak nop leh khuang tum lo in singbawk peuh tum in kisa hi.
(6) Taangpi Antawi Piak Ni
Tu zingsang in tanu sawlla (tanu nauzaw) pa in, sawlsan khiang khat leh ‘nah’ ci-in sialsawl sing nam ateh a ngeng zawte khiang khat sat a, gua hiam khat tung ah sabak khil in, a thum in lomhen in gawtonh ah vomhkhau tawh henkop hi. Tua pen ‘vaphual antah’ kici hi. Tangpi an tawi piak ni a deihna in a dang hi lo a, ‘ Sagualgawh ni ’ a sago teng in antawi hong piak uh acihna ahihi.
Antawi pia ci a, voksa solgep leh sialsa tawh taang ngan huan (taksih ngan huan) leh zubeel gol simsim khattek tawh ban ah, sagual gawh ni a, a sagawh uh vokphei mal a tutpah/a gawl ciat uh, a tongte inn ah hongpua kik uh hi. A sasempa leh beh papi in vaihawm in a phei malte phamawh sa in hawmkhia leuleu uhhi.
Taang nganhuansih leh sa, satui meh in gilvah taktek a, a nek khit uh teh, misam tuitawite kikopin, taksih nganhuan leh sa solgep lomsa tanu khakte tawh kibak in sa dekdak uhhi.
(7) Tanute Antawi Piak Ni
Tanute sa gawhni a kihel teng in ‘tangpi an tawi piak ni’ mah bang in taangngansih leh sa solgep, satui, voktui, sialtui ne in kitai mahmah hi. Tua ban ah, a lim theithei tangho, kawlkai leh gatam ciauh cih khawng an limnono leh an lamdang nono a cingkim theithei in atongte’ inn ah antawi in kipia uh hi.
(8) Taiteh te’ Ni
Taitehte acih pen phamawh panmun len ding a, a matte hi lo in, taiteh pho ding a, akiseh nuphalte ahihi. Innbawl ni a kipan in Tonh zu-nun man ni ciang dong, inntek lamte lup zu pengsa te “a te” a muat a ap lo ding in ani ani in a tongte’ a veeng a pam meltheihte innka-ah pho keu uhhi. A keu ciang in taiteh kici a, silngo/tol nuh/sawh leuleu in zu in kisa kik hi. Tua zu pen ‘taiteh zu’ mah kici hi. A thak a kisa zute tawh helkhawm in kilup thei hi. A masa zah in lim zolo ahih hang in, tangpi nek ding in nungsang ciang in kiguang kik, kilup kik thei veve hi. Ton zunun sung in bel kilup kik man sam lo hi.
Sialkop Go
Tonh zu-nun sa-nun pen inn-bawl ni simloh ni sagih vilvel sun leh zan kitatsat lo-a, kibawl ahihi. ‘Sialkop go’ ci-in kitungnun sakna om sawnsawn lai a, sial-pen nih sang tawm zaw lo go uh hi. Sialkop go te’n inn bawl ni in innka dawn ah tapluak a meivak zihziah hi. Sialkop gote a sih ciang in a tanupite in puanbu thup nei tawh siluang tuam hamtang uh hi. Innka a, a tap luah pen a sih ciang in nitak pusuah a meivakna ding hi pah hi. (azom omlai hi…) Agelh: Awn Za Pau
Comment piaknop aomleh...