Tedim Tuiphum (TBCY) te aw nunghei peuhmah keini
Tedim Tuiphumte aw, CBC (Chin Baptist Convention) te hong zolna lam-ah awnkha peuhmah keini aci nuam I hi hi. Chin Baptist te sawltak a hong pai Sia. Hrekio thugen limtak sim in ngaihsunleng’ hong khemlam, a zuaphuah lam, ki thutuah ding deih taktak hilo a, Chin min tawh ki pawlkhawmni a cinuam zaw ahih lam kilang mahmah hi. A nuai ah hong suahte suahdan malkhat zong khello in kong suah kik hi.
- (a) Rev. Hau Go pen the first ZBC GS hi-in, ka pa Rev Sang Fen pen the first ZBC President ahi hi. Amau gel kithutuahna tawh ZBC phutkhia uh a, tuni in ei khangthakte in semkhawm theilo in kikhenkham mawk i hiam? A hang bulpi bang hi a, bang hih khialna nei i hi hiam? (What is the core cause for it? Something wrong with Chin Christians. We have to heal the wounds that we received in the past) ci-in thugenna nei hi.
- (b) Tua banah ZBC kikhenkhapna pen minam, pau le ham hang zong hi masa loin makaite hang ahi hi. I pu i pate in nasem khawm thei uh ahih le tuhun ei ten bang hang sem khawm theilo mawk i hiam? I sepkhop theihna ding lampi hoih penpen zon sawnni (Our forefathers did it. Why can’t we do it now? Let us find the best solution for unity) cih thute genkhia hi.
“Ei bang hang a, ki khem mawk I hi hiam?Tua banah ZBC kikhenkhapna pen minam, pau le ham hang zong hi masa loin makaite hang ahi hi. I pu i pate in nasem khawm thei uh ahih le tuhun ei ten bang hang sem khawm theilo mawk i hiam?” Cih pen amah leh amah a mawhlam a kitheilo a, piangthaklopi aki piangthaksak mite pen piangthak Kha mite’n dongkholhsa mahmah uh acih tawh kibang hi. ZBC a kitapna or I ki khenna pen nomau hang mah ahi hi. Sia. Chumawi Makai utluat man leh gammial nasepna dinga, aki koih CCOC Sum pen gammial nasep na dingin zanglo in Khalkha khua ah Carson Hall lamna dingin Sia. Chumawi in zatpih hi. ZBC GS a ngahlai na dingin ZBC Mawtaw zanghin Mee tangding in Pawi simdinga hong paizo hetlo ding mi pawlkhat Zotungte leh Thantalang kuam lam ate pawlkhat vala liang hi. Hici bang buaina omta leh Sia. Hrekio in kamkhat bek khohna lepna lai tawh ahi zong in nei hetlo ahih manin Sia. Chumawi zong ama advice ahi khatam cih nophuai sim hi.
ZBC sung bek hikei CNA/F sungah zong Falam te Nothankap in makaipi asep sungin haza mawk uha, thatsawm mah le uh thatzolo in kitap lawh hi. ZBC sung hita leh Chin ki pawlnasung hita leh no mite cingta kei leucin’ Makai pumut in ki pawlna sum thukhensat bangin zanglo in nomau phattuamna ding bek in zangnuam na hih manun tua hanga, kikhen na piangin na kisem khawm theilo hi. Hici bang lungsim naneih uh pen na khangthakte un zong neilailai ahih manin Cancer natna namkhat or Zunkhum,sikhum natna bangin ki guizuih ahih manin mi tawh na nasepkhop nop uh leh na natna uh na damask phot un cih nophuai sim hi.
(c) Amah in a genbehna ah, I taang min (Common nomenclature) CHIN pen abeisa kum (100) val lai a Britist kumpi ‘ hong camtehna ahih manin, tua mah zangh khawm in ei mau pau/ awsuah te ahi; Zomi, Laimi, Cho, Khumi, etc… i kilawhnop bangbang in kilo/ kici lel ni. Min le puam vai tawh kikhenkham kei ta peuh ni ci-in genbeh hi.
Hih mun ah “CHIN min nuai mah ah omni a cihna hong kilang hi. British kumpi in kum 100 vallai a hong ciaptehna uh aih manin tuamah zangkhawm ni” cih pen ZOMI deihta dingin ngaihsut huai mahmah hi. Tua hih mawk leh tua hunlai in I pu I pa te’n nikten puansilh zong na neilo uha, gamsa bangliang in na nungta uha, khua khat le khua khat nangawn kido, ki that ngeite na hi uh hi. I nuntak khosak zia tua bang dan mah in hong ciapteh uh zong ahi hi. Tua ahih leh khangthakte tua bangmah in nungta kalsuanlai ding I hi hiam? British te in bangzah vei hong ciamtehta leh a hoihlo, a manlote khek a, puahding zunding kisam hi. Eima a, I mi masa te’n a na puah a nazun kei uh leh zong ei hunteh I puahding I zunding ahi hi. I mi masa te’n napuah in nazun uha, ei hunteh I puahnuam kei a, I susia hi. A puahnuam I hih leh a khekhap uh zuinuam takpi uh ahih leh bang hangin ZBC kum tampi\ a dingsa, CBC ah khekmawk uh ahi hiam? ZBC pen CBC ah a khek manun KVBA te khawlpah uh hi. Chin min in ki thutuahna hong piatuan hiam? I ki khenna amin hang ahih loh lam kitel mahmah hi.
(d) USA ah Chin Baptist Association of America (CBAA) cih ka nei uh a, Tedim mite in tuni dong biakna kipawlkhopna nei zolo lai uh hi. Tua manin Tedim mite koici bangin kipawlkhawm (Organized) thei diang ahiam cih tu ni-in ngaihsutna hong pia un! ci hi. Tua bang Religious Organization/ Association na nei loh manun, no Tedim mi khat bang Chin Baptist Association of America (CBAA) panin Siampi zaa (Ordination) ka na pia uh ci hi. Tua Siapa pen Atlanta a om Rev. Langh Khen Mang ahi hi. Tua manin minam min le biakna minte tawh kikhennate limtak ngaihsun kik dih ni cih gen hi.
Zomi makaite lam pan thugenna kinei a, CNF te in Tedim mite tungah akhialhna thute limgen uh a, tua tawh kisai zong CNF thuneite in mai ah Zongeina le Pasian thu tawh kituak in, thumna le mawh maisak ngetna cihte neih theihna ding vaihawm pih dingin kikupna kineithei cih kiza hi. Tua holimna hun sungah Zomi sung pan makai 15 kim kihelthei-in, Rev. Khoi Lam Thang (GS of Bible Society of Myanmar) in Chairperson semin, inntek siapipa Dr. Simon Pau Khan En in hunzawh lungdamkohna le Dr. Stephen Hre Kio in thupha piakna a neih khitteh Shwe Restaurant ah Annek khopna nei uh cih kiza hi.
Ref: Dr. Cope Suan Pau & Dr. Mang Do Thang
Posted: Tongsan Media Group
“Tedim mite’n USA ah tuni dong biakna ki pawlkhopna neizololai uh hi Tua manin Tedim mite koici bangin kipawlkhawm (Organized) thei diang ahiam cih tu ni-in ngaihsutna hong pia un! ci hi. Tua bang Religious Organization/ Association na nei loh manun, no Tedim mi khat bang Chin Baptist Association of America (CBAA) panin Siampi zaa (Ordination) ka na pia uh ci hi. Tua Siapa pen Atlanta a om Rev. Langh Khen Mang ahi hi. Tua manin minam min le biakna minte tawh kikhennate limtak ngaihsun kik dih ni cih gen hi.” Hici bang acih pen Rev. Dr. Hrekio na ngawn zuaphawk, zuagen pa ahih lam a kelluphum uh hong kidawkta hi. I lawmte biakna makaipi Rev. Dr nangawn in zua genngam uh ahih leh Lianuk te, Suikhar te leh a dangte bel zua agengen ding mah uh hilel hi. A mau naseppi zong tuamah himai ding hi. Zuaphuak a Tedimte khenkham ding, nuaisiah ding cih pen amau ngimna bulpi khat ahih lam mipi tungah hong tangkoko uh tawh ki bang hi.
USA ah ZBCA Sia. Kaptawng leh a lawmte in 2012 kumin na phutkhin in Kumpi theihpihna lai zong na ngahkhin uh cih Sia. Kaptawng tung pan mahmah in zong I za hi. Ordination zong pawlkhat piakhin uh hi. YouTube ah zong hong suah uha, kei mahmah in zong ka mukha hi.
Khalkhate tawh I ki pawl manin Tedim Tuiphumte ZBCM,TBC,KVBA cih bang dan in tulaitak khenpi thum ah I ki khen lawh hi. ZBCM te’n bel Sia. Hrekio leh a mipihte thu mang hetlo ding uh hi. TBC te’n I mankhak leh ei sung zong mailam kum bang zah hiam khat ciangin hong buai pel mawh ding in ka lamen hi. Tua ahih manin Tedim Tuiphumte aw, nunghei kei ni aci I hi hi.
Chin State bup ah mun min tawh MBC nuai aom Baptist te Convention angah Tedim bek hi pan hi. Khalkha, Falam in cikciang a ngahtam cih I theihpih kei hi. Pasian hong ompih dan hong thupha piak dan leh I makaite’n khangthakte hong khualna uh, lampi hong siaksakna uh angtang huai hi. Lai Siangtho Sang zong TTC,TCC Pasian in hong pia hi. Kawlgambup ah Lai Siangtho Sang minthang pen khat ahi, MIT ah zong Professor hon khat hong koih khin hi. Koi mah ah lungleng hetlo dingin Pasian leh I mi masate’n hong koih khinzo uh hi.
Tua ahih manin tu-in Mission nasepna ban ah I sepbehlai ding khat in ZBCM leh KVBA te tawh bangci leng khut kilen in koi mun ah, bangna semkhawm kik thei ding I hi hiam cih thupi phot hi.
Pasian thupha tawh American Missionary Cope topa pen Tedim phualsat a Mission na hong sem ahih manin CBC sungah TEDIM aki helloh pen a thungaihsun thei te’n lamdangsa mahmah lel ding uh hi. A hih hang ei ading in lunglen nang cinvomcia zong omlo hi. 2014 kum Census the CHIN azang mi tawm mahmah ahih lam I theihsaciat ahi hi. Khalkhate sung mahmah ah zong Zopheilamte bang pawlkhat in Chin zanglo in Latu khawng hahzat zaw uh hi. Mara, Cho, Khumi te bang zong tua dan mah ahi hi. Falam sungah zong, Chin sangin Vuite, Zahau, Khualsim, Zangngiat etc, na zangzaw uh hi.Bang hang? Chin pen I minam min hilo ahih man ahi hi. Tua ahih manin Tedim Tuiphumte aw, lunglengkha peuhmah kei ni, aci I hi hi. Lungleng uhteh aci zong I hi peuhmah kei a, lungleng dingin zong kong lamen peuhmah kei hi.
I lawmte’n zong Chin min pen sum bawlna a, a zatpak uh hi-a, mi tam leh huhna tam ngahding uh ahih manin maizum hetlo tak a, hong khemkhem ngam uh ahi hi. Zomi taktak te pen Sum le pai tawh I Pasian leh I minam a kheksawm, a zuaksawm I hikei hi. A ngawlnuamzawte I hi hi.
Khaibawi
Suumpi says
Zogam zomi in nang hong deih hi,