Singlamteh lampi ~ Jam Daniel
Singlamteh tawh khual azin Jesu enkawmsa in khatvei lungngaihna nei kik ni. Matthai 27:32-35 sung I sim takteh Rome galkapte in Jesu a bawlsiatna uh I mu hi. Pilat in ama omna mun ah Jesu paipih. Jesu a bawlsia ding galkap khempeuh zong om hi. Jesu’ puan suahkhiat sak uhi. Puansan silhsak uh. Linglukhu khusak uh.
Akhut taklam pumpeng khat tawisak uh. Zahpihna in Jesu mai ah khukdin uh. Jesu pen Kumpipa aw ci’n zahpihna tawh hopih uh. Cilphih uh. Jesu tawi pum peng la in a lutang sat uh. Puansanpi a silhsak uh suahkhiat sak uh. Ama puan mah silhkiksak uh. Thah dingin paikhiat pih uh.
Na tapa tua bangteng thuak dingin na phal ngam hiam? Na tapa tua bangin kibawl ding hileh na en ngam diam? A tung a thuteng I sim takteh ei thuak ding hileh a baih hetlo ding thu ahihi. Jesu in zong haksa samah mah hi. Ahizongin suahtak theih na ding lampi zong tuan peuhmah lo hi. Hih thu tung tawnin:
1. Nungzuihna
“Tua bangin a pai laitakun Sairin khuami Simon kici mi khat tawh kituak uh a, amah lammat in Jesuh’ singlamteh a puasak uh hi.” (v32)
Sairin khuami Simon kici mipa pen Lai Siangtho in zong tampi a genna omlo hi. Ahizongin Sairin kici khua pen Africa gam khunglam ah om kici hi. Hihpa pen bang dinga khual hong zin hiam cih thu a kikan ciangin Paisanpawi (Passover) sim ding a khualzin lobuang thudang upmawhhuai omlo hi kici hi.
Manglai Siangtho sung ah (they forced him to carry the cross). “Forced” cih kamal a na zat ciangin ut takeileh puasak teitei cihna hi. Simon in zong puanuam masa loin na nial hiding hi.
Banghang in pua nauamlo hiam cihleh: Tua bang a singlamteh puak ding cih pen a siangtho lo nasep ahihi. Singlamteh pen Jesu’ sisan le pumpi pan a luang tuigel tuamtuam tawh nin hiding hi.
A singlamteh mahmah zong pong 300 bang ci ahih manin gik mahmah dinga, puak ngaplo hi kha ding hi. Tuaban ah singlamteh pua cih pen migilote, mawhneite kithah ding ciangin kipuasak bek ahih manin zumhuaisa zong hiding hi. Singlamteh pen zahpihna lim (mockery sign)in zong kiciamteh ahihmanin puak ding na nial hiding hi.
Tuaban ah, Simon pen Paisanpawi sim ding a pai ahihmanin tua va puak dihdih ding pen ahun in zong lemsalo hiding hi. Tua ciangin Jesuh in anungzuite le mi khempeuh kiangah, “Mi khatpeuh in kei hong zuihnop leh ama deihna bangin gamta nawn loin nisim in a singlamteh pua-in hong zui ding hi” na ci hi.
Sairin khuami Simon nuntakna tungtawnin eimau lunggulhna le eimau utnate nusia zoloin Jesu’ nung kizuizolo ding ahihna hong musak hi.
Nangma utna nial-a, ut takeilecin Pasian’ min a ding ahihnakleh na kalsuan zawhna pen singlamteh pua a Jesu nungzuihna ahihi.
2. Cihtakna
“Lutang guh a kicihnopna Golgotha a kici mun a tun uh ciangin zatui tawh a kihel leenggahzu a dawn dingin a pia uh hi. Ahi zongin Jesuh in a ciap khit ciangin a dawn nuam kei hi.” (v33-34)
Manglai Siangtho sungah “Gall” kici pen Jesu hunlai in ganhing cinate sut ciangin ana athuak zawh na ding a kipia namte hi ci hi. Tua pen a dawn nop dingin zuthuuk (sour wine) tawmkha tawh kihel hi ci hi. Banghang in Jesu in ‘ka dangtak hi’ cihiam cihleh a pumpi pan sisan tam paikhia lua mahmah ahihman zong ahihi. Tua hangin galkapte in tuikha pia uh a, ahizongin Jesu in nial hi.
Banghangin Jesu in nial hiam cihleh, Jesu pen HOTKHIAT nasep a sem dinga hong pai hi a, a nasep (mission) zo nailo hi. Nasep ding zolopi in Jesu in galte anpiak neek sawm lo hi. Ei thuak ding natna le satna khempeuh hong thuaksak a, ama thuakna sangin ei maau thuak ding hong ngaihsut sak zaw ahihi.
Jesu tungtawnin, I nuntakna hong susia thei gamtatna, neekledawnte a thupipen in koihlo a, Pasian kiangah I ki-apna thupi ngaihsut zawk ding ahihna hong phawksak hi.
3. Hamsiatna
Banghangin Jesu singlamteh tungah khai in, banghangin a puante a ngahding aisan uh hiam? (v35) Singtungah khaina cihpen BC 300-400 hun sungin Persian te zat ahihi. Tuahangin Rome kumpi hong khan ciangin zong tuamah etteh in mawhna lian mahmah neite khailum uhi. Singtungah khaina cih pen thakhat a sihpah theih omloin nat mahmahna tampi hun sawtpi sung a thuak khit uh ciang’ si pan ahihmanin thuak-hak mahmah ding hi.
Sing tungah kikhai cihpen a pumpi gihna khempeuh a khut kilhna le a khe kilhna in khai himawk ahih manin thuakhak mahmah ding hi. Tuaban ah singtung ah a khai mi peuhpeuh uh mipi muh theih dingin guaktangin khai uh a, amaizum huai mahmah dingin a bawl uh ahihi.
Jesu’n singlamteh tungah hong kikhaina ii a thupitna bang hiam cihleh; Lai Siangtho gen bangin Pasian’ samsiatna lim ahihi. Jesu in zong ei’ a dingin PA’ samsiatna a tuak himawk hi. A taktak in samsiatna gu a thuak ding pen leitung mite ngah ding kilawmzaw hi hang.
“Ahih hangin eite’ khialhna hangin amah kiliamsak a, eite’ mawhna hangin amah kisatnim hi. Ama gim thuakna hangin nopna I ngah a, ama liamna hangin damna I ngah hi.” (Isai 53:5)
Thutawpna ah I phawk ding thu in:
Jesu I upna le nungzuihna ah a kisapna mun ah thuakngam ding hihang. Jesu I upna le nungzuihna ah ciampel lo ding hihang. Jesu I upna le nungzuihna ah anuam bek ah zui nuamlo a, haksatna hun ah zong zui ngam ding hihang. Jam Daniel
Comment piaknop aomleh...