Singlamteh Ciaptehna: Kipatna leh Thupitna
Singlamteh ciaptehna (the Sign of the Cross) ihbawlna thu tawh kisai in, hongkipat khiatna thu leh, athupi’t na thu pawlkhat ihki kumding hi.
AD 144 kum in, Antioch Khuapi a Siadawpi asem ahi, St Ignatius in amasa pen in, hongpankhia ahihi. Amah in, Christian akici Christu Jesu a ummi te khat leh khat kitheihnading, Jesu Topa a umlo mite lak ah, Christian ahihna uh, alahna dingun hongbawl khia hi. Lamkhatpan in genleng, Jesu Topa asanglo mite lakah, Christian te kiciaptehna ahihi.
AD 196 kum in, Pawlpi sungah Pa masa khat ahi, Tertullian in agen na ah: “Ei Christian te in, koikoi ah pai in, koimun koimun ah ih oma, ciahin kuanin, zin in vakin ahizongin, ne in dawnin, silhin tenng in ahizongin, ihlum a ihtho zongin, Singlamteh ciaptehna bawllo in, ih omkei hi. Tua ahih manin, na khatpeuhpeuh nakipat ciangin, Singlamteh ciaptehna tawh panin, Sianglamteh ciaptehna mahtawh nakhup tawntung ding uhhi. Tua Singlamteh ciaptehna sangin ahoihzaw bangmu nahi hiam? Tua Singlamteh ciapteh na in, na nasepna khempeuhah lauhuaina nangawn pan hongdal ding hi. Tua ahih manin, nata natanu te uhzong, hih thumanpha napia sawn ta un,” ci hi.
Hi thute ihet ciangin, Singlamteh ciaptehna pen AD 144 pek in, Christian taktak te in nazangkhin hi cih kimuthei hi. Singlamteh ciaptehna ii akhiatna pawlkhat ih ensuklai dinghi.
Singlamteh ciaptehna in:
a) Christian te kiciaptehna ahihi (cf. Mangmuhna 22:4).
b) Christian te khat le khat kipumkhatna, Singlamteh puakkhawmna lim ahihi (Cf. 1Cor 1:10).
c) Topa Jesu tawh Singlamteh apuakhawm ihhihna thu phawktawntungna ahihi (cf. Lk 9:23).
d) Singlamteh tungah Topa tawh sikhawmin, Singlamteh tungah hongsi in, athokik Topa tawh athokikding Christian mi khat kahihi, cih teci panna ahihi (Col 3:3).
e) Christian te ii Leitungvangliatna leh dawimangpa vangliatna te khempeuh tungah ihgual zawhna Lan akhai den ih hihi.
g) Tothum Pasian Khat ka umtakpi hi, ci a upna kiciamna zong ahihi (cf. Mt 3: 16-17; Mk 1:10-11; Lk 3:22; 1John 5:7).
AD 386 kum in, Jerusalem khua pi a Siadawpi asem ahi, St. Cyril in hibangin nahilh hi:
Singlamteh tungah kikhaina tawh thahna athuak Topa pen zumpih ngeikei ni.Tua Singlamteh in eite kiciaptehna hiden ta hen. Mun khempeuh leh hunkhempeuh te ah, nakhut uh zanin hangtakin na taltung uh ah Singlamteh ciaptehna nabawl ding uhhi: Anne in ahi a, tuidawn in ahizongin, pusuak in ahi a, tumsuk in ahizongin, lumding in ahi a, thokhia dingin ahizongin, khualzin ding ahi a, tawlnga dingin ahi zongin, Singlamteh ciaptehna nabawl dending uhhi. Tua hi leh Singlamteh hangin, gualzawhna kumpi akhu, Topa lim le mel amu dawimangpa leh ama nasepna khempeuh te in, lau in, lingdinga, amaute nangkiangpan in taikhiading uhhi.
By Rev. Fr Damian Dal
Comment piaknop aomleh...