Phaiza khua satna thu
1. Thuam Thawng’ munah Tawng Gen
Kaptel Ukpipa Thuam Thawngte pata Myo-ok suamna hangin, Kumpi’n manin Thong sungah hong sih tak uh ciangin, Hatzawte Tawng Gen mitei khat a hih manin Kaptel ah vaihawmin hong om uh hi. Thuam Thawng’ zi Thang Ning tawh kikopin thu khat peuh peuh kikum in zu peuh sim khawm zel uh hi. Tua banga hong kikholh uh ciangin a khuapih te in kingai kha ding hi ci-in ummawh pian uh a hih manun, a tat a hekna uh encik den uh hi.
Tua banah Thuam Thawng thong hong kiat ciangin Kumpi in Tawng Gen Kaptel hausa hihna laipi na pia hi. Tua bang thu hong om ciangin Sukte in, Vaphual’ tuanna-ah va-ak tuang ding, ci-in thangpai mahmah uh hi. Thang Ning leh Tawng Gen kithuahin thu leh la ki kumkhawmin, zu leh sa a nek khawm uh ciangin atanaute thangpai semsem in mawh uh hi ci-in thubawlin lengla khah uh hi. Tawng Gen tate in, “Pa aw, no, tua bangin khial kha takpi nei vuam? ci a adot ciangun Tawng Gen in, “Tate aw, hilo lua kisa-in ka nuih bang za liang veh aw,” ci-in zum nuih pingpung kawmin dawng hi. Tua banga upmawhna a om ciangin liausak uh a tua hun laitak a liausum asang pen, Lawi 8 hinapi in, Tawnggen lawi 11, na liau sak eu au mawk uh hi. A lawi zong sum lawi hilo-in kawl pan a akaihtoh ngiat uh lawi 11 na liausak uh hi.
2. Tawng Gen in Phaiza khua satna:
Kaptel khua-ah Tawnggen in hausa a sep laitakin, Thuam Thawng’ ta nihna Do Tual in a khua atui hanthawnin, “Hih bang teng banah kapa’ za hong laihsak a hih manin, ih khua ih tui luah dingin phal kha’ng,”ci-in hawlkhiat ding na sawm hi. Tawng Gen in A khuapihte’ simmawhna leh hazatna a theih ciangin, Kaptel khua nuamsa nawnlo-in Dallang(Rallang) khua bel dingin na pai khia a, hatzawte Gawt Suah leh Gualnamte Phung Thang in na zui uh hi. Asanggamte in kha a, atai loh nadingin nakpi-in na kho uh hi. A khohkhoh uh hangin kho zo tuanlo a hih manun, suangbuk ciang dong zui uh a, tua pan ki lehkik uh hi.
Tua ciangin, Tawng Gen, Pau Gin, Kai Zel, Thang Tuah, Gen Amte, Singlei gam leh Phaiza gam et ding avaihawm ciangun, Gen Am, Zuan Thang, Hang Vungte va pai uh a, tu laitak a aki ne Tuinak cik munah, Sahang khat leh Ngal khat a kibuan lum a si a muhna thu uh a gen ciangun, gamhoih gam pha hi, ci-in teen nadingin, thukim uh a, Kum 1885 kumin, Kaptel panin inn 20 ding khia-in, Ciingpikot na tung masa uh hi. Ciingpikot ah kum 12 a naten khit uh ciangin kum 1897 kumin Thalmual khua na tung uh hi.
Tua hun laitakin Phaiza gam leitangah, Laitui khua pan a apai Siamsuangte inn 6 na teng khin uh a, khuataw zaangah Vangtehte na teng khin zo uh hi. Tua mun mahah Nekgen,Neihkhup zong inn 13 kum 3 sung khawng mah na teng khin zo uh hi. Tawng Gen in Phaiza khua-ah a ten theih nadingin, Tonzaang Ukpipa Hau Cin khup’ tung panin, a na nget ciangin ngah a, Thalmual khua-ah kum 3 a na ten khit uh ciangun, a kim apam teng zolin, Vangtehte’ khuakhung abal lei vuah 1900 September 5, ni-in kigawmin na teng khawm uh hi. Tua lai munah Phai tampi po a hihmanin a khua min dingin, PHAIZA ci-in na phuak uh hi. Tua ciangin a nuai a bangin nasepna hawm pah dimdiam uh hi:
- 1. Tawng Gen — Hausapi — Hatzaw
- 2. Kham Thuam — Upa — Neihgup
- 3. Tun Ngul — Upa — Nekgen
- 4. Kai Khual — Upa — Gualnam
3. Nuntak sung kisam ding teng amau’ kivakna ciat bang a nasep hawmna:
- 1. Kaizel — Siampu semsak — Hatzaw
- 2. Kai Khual — Langkhen — Gualnam
- 3. Tun Ngul — Tualtul tawisak — Nekgen
- 4.Siing Gin — Daktum– Siamsuang
- 5. Zam Khual — Sikseksak — Gangte
Hatzawte Kaptel panin Phaiza khua zuan ding a ana pai khiat ciangun, Pa. Kham Nok. Khual Neng, Kai Khual, Phung Thangte in na zui uh hi.
4. Hatzawte Kaptel panin Phaiza khua-ah atai teng:
- 1. Tawng Gen — Zuan Awn’pa
- 2. Kai Zel — Thang Za Thawng’ pu
- 3. Dam Vung — Gin Thang’ pa
- 4. Thawng Kai — Thang Mang’pa
- 5. Thang Tuah — Tuah Khaw Thawng’pu
- 6. Hang Vung — Innmang
- 7. Got Suah — Suah Do’ pu
- 8. Tawng Cin — Cin Zam Thang’pu
- 9. Gen Am — Am Khan Thang’pu
- 10. Thang Gen — Gen Khaw Gin’ pu
- 11. Lam Neng — Kai Tun’pa
- 12. Pau Gin — Gin Za Suan’ pu
Pa. Thang Suah’ ta Tuah Khaw Pau pen Phaiza Zong Khup, Kham Khaw Gin’ sih zawh ciangin Saizaang panin kipi hi. Hang Songte zong Saizaang panin hong nung tai uh hi. Gualnamte Kham Nok leh Khual Neng pen Thalmual panin Talek na zuan hi. Phung Thang leh Kai Khual in Phaiza khua na zuan uh hi.
Phaiza khua Pu.Khual Suan, Pa. Khai Khan Thang, Pa. Thang Khan Kap, Pa. Gin Za Dal, Muallum khua Pu.Khai Do, te’ genna pan leh Thang Cin Mang’ Coral Jubilee pan a kila ahi hi. A Collection by Rev. Thang Siam Lian
Comment piaknop aomleh...