Makai hih a uthuailohna nam sawm ~ Hau Za Cin

Makai hih a uthuailohna nam sawm ~ Hau Za Cin

Koi mun peuh ah makai hih ding na ut mahmah hiam? Makai hih pen nuam mahmah dingin na um hiam? Makai sep pen baih mahmah dingin na ngaihsun hiam? Makai na hih ma, makai na sep ma in hih a nuaia thu nam sawm te na ngaihsun masa hamtang dih ve. Hih thu sawm te pello in na phutkhak dingte ahi hi. Hih thute na palsat khit zawh ding ban ah siamtaka tuipek banga na peksuak zawh kei ding leh makai ding nam hilo na hi cihna hi.

1. Mi thukhen noplohte thukhenna na bawl kul ding hi. Vai khatpeuh ah mipi in nop a sak mahmah laitak a kisap leh na khawlsak, na beisak, na tawpsak kul ding hi. Na nuai a nasemte lungkim hetloh ding thukhenna tampi na bawl a kul hun om ding hi. Gentehna in mi tampi nasep khawl ni in na lawm hoih leh na muan pen, na nasemte lak pan zong na it penpen nangawn utkei taleh na’sem ding, vaisai dingin na seh na omsak kul hun om ding hi. Ahih kei leh na lawmhoih mahmahte i lawmte hiam innkuanpihte hiam zong amau deihdanlo in na paipih, vaihawm a kul hun om dinga, mi lungsim natna ding na pelh theihloh thukhenna na bawl a kul hun om ding hi.

2. Hoih kei, siam keiteh, kicing kei na cih a kul hun om ding hi. Na makaih kipawlna hiam, na nasepna ah hiam na it leh deihsak penpente nangawn a sep a bawl a hoih kei a, kipawlna, nasepna te lametna ciang a tun kei leh na saanloh, na deihloh, na nolh, na tot, na hansan a kul hun om ding hi. Mi lungsim natna dingin na kampau a khauh hun a om kul dinga, mite pahtakloh na tuak hun om ding hi.

Banghang hiam cih leh kipawlna leh nasepna ngimna a tangtunna dingin pawlpi ngimna leh deihna tangtungsak dinga hattaka mainawt a kul hun om ahih manin mimal kikal thu na koihkhiat hun a om kul hamtang hi. Mihing in mihing kikal kizopna i koih khiat ciang na kisa, haksa kisa, kikhasia, kinopmawh hamtang hi. Makai khat na hih leh tua bang hun na pelh theihloh hun om ding hi. Billy Graham in, “Makaite nuntakna pen a nuam ding i sak leh hi peuhmahlo a, khattang kisak mahmah hun, lungsim a neu mahmah hun zong tampi om hi….” na ci hi.

3. Mi na tawpsak, na khawlsak a kul hun om ding hi. Makai khat na hih leh kipawlna deihna a palsat, a ngimna a ngimpihlo leh a tuamtat nuam a om ciang thuhilhna leh a kul leh zong tawpsak, khawlsak, nasep dang piak cih bang thukhenna na bawl hun a om ding hi. Nasepna ah ulian pen na hih leh na nuai ah nasemte na deihna ciang a tunglo na deihloh, company hoihna dingin a sem theilo te ‘nang zingciang pan hong kuan nawn kei in,’ ‘na tawp phot in’ cih bangin na gen kul hun om ding hi. Tua banga mite lungtang natna ding na gen hun na pelh theihloh hun om thei hi.

4. Hi theilo, kisanglo, kideihlo na cih a kul hun om ding hi. Na seppihte hiam, makai na muan mahmahte hiam, ahih kei na mi it penpen nangawn in a gente ‘hi thei kei, piang thei kei, kisang theilo… cih bangin na nial, na nolh, amau ngaihsutna na pomsakloh hun a om kul thei hi. Tua bang hun na pelh theihloh hun kha thei hi cih phawk in. Mite hong gen khempeuh leh nget khempeuh ‘Aw, aw..’ na cih den ding hilo a, ‘hilo, kingahlo’ cih bangin khauhtaka na nial a kul hun om ding hi.

Nang mimal deihna hilo in pawlpi leh nasepna company deihna masuan himasa a thukhenna na bawl kul ahih man hizaw hi. Gentehna in sum kisapna hong kigen ciang sum kicinglo ahih manin na nial kul, khasum a tamzaw hong kinget ciang mi khempeuh khasum khansak theilo na hih manin na nial kul, nasep tavuan leh van deih khatpeuh hong kinget ciang ‘hitheilo’ na cih kul.. cih bangin.

5. Minsiat khempeuh na khuk a kul hun om.Minphatna a om ciang nangmah a minpha masa pen ding hiteh. Minsiatna a om ciang zong nang a minsia masa ding hiteh. Khatveivei a minsiat khempeuh nang khuk khit a kul hun om thei hi. Mite hehna, lungkimlohna khempeuh nang bek in na thuak, na puak keikai akul hun om thei hi. Nang khialhna hikei taleh nang minsiat thuak a kul hun om a, na thuakzawh ding a kisap hun om thei hi. Na seppihte na mawhsak khin thei kei hi.

6. Na thukhenna khial thei hi. Hoih inteh ci a na thukhenna khat pen na upmawhloh lam ah a sialam na hizaw thei hi. Na pawlpi leh na sepna bek hilo, na seppihte nangawn in a hoihlohna a muh paihlet tuak thei hiteh. Nang thukhen khialh man, nang sepkhialh manin kipawlna sia dimdem thei a, nasepna hoih khempeuh kicim thei hi. Na kammal khat bek in zong na makaih pawlpi leh kipawlna, nasepna phualte minsiatna lianpi tun thei hi. Siatna lian pen a tunsak theih ban ah a kibawlpha thei nawnlo kipawlna siacip ciangdong zong tungsak thei hi. Tua ahih manin na thukhenna, na ngaihsutna khat peuh thuneulo hi.

7. Hoih na sakloh hang na zuih a kul om hi. Nang a makai, makai lak ah khat na hih manin nang deihna bekbek tawh a pai khitloh ciang lawhcinna piangzaw ding cih na theih hun om hi. Tua bang ciang kei cih hikei veh aw cih man bek tawh mite cihna na zuihloh ding hilo a, mite cih hitaleh a hoihzaw ding na zuihpih a kul hun om hi. Na zuih manin nang a siamlo, a theilo, a ngaihsun banlo suak in mite in hong neumuhna nangawn piang thei hi. Mindaina leh mitsinna nangawn na tuak lawh thei hi. Ahi zongin na zuih a kul hizen si hi. Na makaih kipawlna leh pawlpi leh mipite tup leh ngim khempeuh nang deihna tawh kituak khinlo a om leh zong na zuih veve a kul hun om hi. Tua bang ciang nang thu hikei tah cih manin sepsak utlo, tangtunsak nuamlo cih bangin na omloh ding makai picing hihna hi ding hi.

8. Lawm na hauhluat leh hoihlo zaw ding hi.Makaipa na hihna tawh kiton in nangbek in siangtho taka thu khatpeuh na ngaihsut theihna ding leh lungsim ciimtak tawh hoihtak na ngaihsut theihna dingin hong nawngkaisak thei ding mi leh lawmhoih na hauh luat loh hoihzaw thei hi. A pua lam ah na lawm hoih mahmah zong nasepna ah na lawmhoih ahihloh phot ding kisam hi. Kipawlna vai kikup ciang lawmhoihte mit-hek leh lungsim pukzia na khualloh a kul hun om hi. Haksa mahmah ta leh na zuih phot ding ahi hi. Naseppih vive hinapi deihsak tuam, it tuam, ngaihtuam na neih pah malam leh na makaihte sungah kithutuaklohna hong ompah dinga, kipawlbawlna, kituambawlna lungsim hong ompah ding hi.

9. Na omdan hong ki encik ding hi. Na gamtat khempeuh hong kiencik dinga, na kampau khempeuh hong kivelsak ding hi. Thupi khol ken teh na cih khat nangawn a za a mu mite adingin thupi in thuneulo ahih manin na kampau neng khat, na gamtat neng khat zong na kidop mahmah ding, a kilawm, a kituak a na gen theih, na tat theih ding na hanciam kisam hi. A kilekkimlo thugenna, a langkhai kampauna cihte in na makai sepna hong lung-am sak mahmah thei ding hi. Na maitai kei a hopihnoploh leh pelh vanvan pawl na neih leh mite in ‘bang hanghiam’ ciin ni tampi ngaihsun ding uh a, a hang theihsawm hamtang ding uh hi.

10. Hong deihlo om hamtang ding hi. Makaipi tutphah ah na tut ding hong deihlo, makai na sep ding hong deih vetvetlo om hamtang ding hi. Makai lak ah khat hilecin phamawhlo napi makaipi pen na sep ding hong deihlo leh tangtel sihtan a bang vilvel mi om hamtang ding hi. Tua bang mite in na tutphah na khahsuah ding hong deih mahmah kha mai dinga, na minsiatna ding leh na hihkhelhte na tangkoko nuam mai ding hi. Makai na hih manin na tutna bek zong mite mitkhamsak hithei hi cih phawk in. Na sepzia panin khat dah in khat nuam ding cih thei in, mi khempeuh in hong lungdampih denlo ding hi.

Thukhupna: Makai khat na hih manin na pawlpi leh kipawlpihte tawh na tup na ngimna na matut kul ahih manin mi khempeuh lungkim takei leh tupna leh ngimna na sep teitei a kul hun om ding hi. Hong mabunpihlo te zong na khualsiam a na nuaksakloh kisam a, hong tawsawn khempeuh zong hong tawsawn denlo thei cih na theih ding hi. Ahih khial, a sem khial khat pen na gup loh a nangma sepkhialh hi, nangmah hiteh na cih ngam a kul hun a om mah bangin a siam a thei khat pen nang siamteh, nang thei teh na cih ngam a kul hun zong om ding hi.

A hi zongin a tamzaw ah mi khempeuh liangko kikim in deihsakna kibang, deidanlo in na khual, na khoi, na kep, na makaih, na pattah kul ding hi. A siamlo, a khial, maisak theihloh zah donga hih khialte tawpsak ngam a kul mah bangin nang zong sepkhialh hihkhialh na neih leh ‘khial ing’ ‘mawh ing’ na cih ngam bek hilo a kul leh zong na tutphah na taisan ngam a midang na piak ngam ding, na ot ngam ding ahi hi. Hau Za Cin (Phuitong Liim)