Khial lua ing ~ T. Van Biak Fa
U nau thum ka pha uh a, kei pen alai pen ka hi hi. Ka min Khup Bawi hi a, ka nau Pau Pi, hi-in ka U pen Thang Lian ahi hi. Ka minam ka-it manin akilawm hetlo ka gam tatna konggen ding hi. Ka khial mahmah a, ahi zongin mailam ah Zomite kei ngamtat dan a, na ngamtat loh nading un deihsak natawh kong gelh hi.
1998 kum in, Zogam pan in,nuntak nading zongin ka zi leh tate nusia in Mizo gam Bualpi khua ah sum tha lawh in kapai hi. 2000 kum ciangin mizo gam ka omzawh kum nih pha ta a, Bualpi khua mizo nungak khat tawh kaki teeng uh hi. Tua ka zi neihpen zogam a, a-om ka zi leh ka tate in atheih uh ciangin khasia mahmah uh a, akem ding leh akhoi ding neilo uh ahih man un, 2001 kum ciangin ka omna mizo gam Bualpi khua ah napai uh hi.
Ka zi leh ka tate Bualpi khua atun uh ciangin kei ka zi kik tawh Ai zawl ah ka ten zawh uh kha nih pha khin ta hi. 2003 kum ciangin India gam Silong ah ka lal leuleu uh a, tua ciangin ka zi masa leh ka tate thu leh la bangmah ka thei nawn kei hi.
2012 December 2 ni’n ka zi kik nu leh pa kiangah hawh dingin Silong pan’n Aizawl ah ka pai uh hi. Aizawl ka tun ni-uh azingsang ciangin Aizawl omlohna sawtvei khin ta ahih teh vak khia dih ning ci’n Public Hospital lam ah ka pai a, zato inn kong mai-ah numei no naupang khat lungkham mel mahmah atu khat ka mu hi. Bawi aw,nalunggim tuak si e, bangding a nangbek hih lai ah om nahiam kacih a leh ka nu damlo in zato ah om a,sum ka nei kei uh hi ci’n hongdawng hi.
Hi maw napa omlo maw napa in vaihawm ding hi e lungkham kei in ka cih aleh pa ka nei nawnkei uh hi. Nidangin zogam a, ka omlai un kapa pen mizo gam ah sumzong in apaina panin zidang nei a, hong kemding ka neih nawnloh uh ciangin ka nu-in, mizo gam kapa omna ah hongpai pih a, ahih hangin ka pa omna ka thei nawnkei uh hi ci’n akhitui nul kawm in honggen hi. Tua ciangin ka ta ahih lam ka thei a, ka khitui aluang hi.
Na min nonggen thei dia ka ci a,ka minpen Niangnu hi hong cih ciangin ka gending ka thei nawnkei hi. Ka lungsim na mahmah in ka khitui luanga kata aw, ci’n ka tawi a, thu ka gending ciangin ka awmbing lua ahih manin bangmah ka gen thei nawn kei a, ka khasiatna leh ka khitui luangte amuh ciangin apa ka hih lam hongtheih ciangin ka ngawng panin hongkawi a, pa aw hong nusia nawn ken maw ci’n kapkap hi.
Ka khitui ka kham zokei a,ka pata un ka kapkap uh hi. Zato inn panin midangte in hong en uh a lamdangsa thei mahmah uh hi. Ahi zongin ka lungsim hongsu kha lua ahih manin kap loin ka omthei kei hi. Ka pa aw,ka nuntakna uh nong theihpih kei hi. Zidang na neih ka theih-uh ciangin lungkham in ka om uh a, ka nu leh ka nau tawh ka thum un,ToPa aw hong huh in ko hongkem hongkhoi ding pa ka nei nawnkei uh hi ci’n thu ka gen zel uh hi ci-a hong gen ciangin ka lungsim na semsem a ka tutna panin ka dingkhia thei kei hi.
Tua ciangin na nu abangna a, na nau koi ah om hiam ci’n ka dong hi. 2001 kum in,mizo gam Bualpi khua ah ka om uh a, kei leh ka nau in nasemthei nailo ka hih uh manin ka nu-in sang hong kahsak hi. 2009 kum ciangin Aizawl ah ka om uh a, ka nu damthei lo ahih manin zato ah ka paipih uh a, sia huan te’n alung gimluat manin alungtangna in alungsim paikhial hi hong ci-uh a, zatui nekding tampi hongpia uh hi.
Ka nu adamloh ciangin kei sangkah thei nawnlo in Hotel ansai ah kuangsil ka tha lawh a,ka nau pen sangkah hi. Ka nu agim semsem ciangin ka nasepna kapute kiangah sum 2,000 ka tawi a, zato ah ka koih hi. Tu-in tua sumte bei ta ahih manin ka ngah nading thei loin ka lungkham lua cih nading thei loin hiah atu ka hihi. Ka pa aw,hih leitungah kapian khiat sese uh hamsia ung ci-a honggen ciangin ka khasiat suak lua hi.
Ken nusia kei leng kazi leh ka tate in, hi zah in haksatna thuak loding hi ci’n ka ngaihsun hi. Tu-in ka tanu kum 15 pha pan in, a-ngamtatna a-nasep leh alunggim nateng ka ngaihsut ciangin hehpih huai kasa mahmah a, alungsim akisiat lawhding ka dah hi. Tua ciangin na-nu kiangah pai ni ka cih ciangin nuam lua mahmah in hongnui a,pa aw, ka nu-in hongmuh ciangin muanlua ding hi ven, a natna zong dam in teh pa aw, hong nusia nawn ken maw hong cih kawm in a-nu kiang zuan in zato sungah kapai uh a, kazi kiang ka tun madeuh un,anuntakna nabei hi.
Kei ma hangin lunggimna tampi thuak a, anuntakna bei lawh maw ci’n ka kap hi. Ka tanu in, ka nu aw, bangding a, hongsihsan nahiam, tu’n kapa zong hongpai a, kapa tawh lungnuamtak in omkhawm tading ci-a, ka nu aw, ko natate gel hong ngaihsun lo nahiam ko bang cih nuntak dinga ci’n ka tanu kahna aw ka zak ciangin tua in ka lungsim hong sukha mamah hi.
Ka zi luanghawm inn ah ciahpih in,nitak han ah ka vuiding uh ciangin sang naupangte sangtuah tawh kituak a, naupangkhat ka ziluang tungah bok in, nu aw, nu aw, ci’n kapkap a, ka tanu aneu zaw ahih lamzong ka thei kei a, nau aw, ci’n ka tawi leh amah inzong hongthei loin a et inzong hong en nuamkei hi.
A kah ciangin nu aw, bangding a hong nusia nahiam kei leitungah pa neilo a, nu zong nei nawnlo ding maw ka u bek tawh bangcih nuntak ding ka hi uh hiam nu aw, nu aw, ci’n akah ciangin ka khasiat suak lua in, ka pumpi mei-ih kat bangin sa hi.Khat vei hopih kik in ka ta aw,napa ka hi hi. Kei hongciah ta ken hongkem ning maw ka ci a, kapa hi kei teh ken pa neikeng hong cih ciangin cih nading thei loin ka khua-ul bang luangkhia ziahziah hi.
A u-in nau aw, ih pa ahi ve ei mah tawh omkhawm tading acih ciangin ka tawi theipan a, ka pata thum un, khitui tawh innlam zuan in ka ciah uh hi. Ka lungsim ah hih kata masa te ompih leng Silong a, kata in pa nei nawnloding hih lai a, ka tate zong kakep loh phamawh ahih manin ka tate nih pen December kha 6 ni’n Silong a, kazi kiangah ka paipih hi. Hih ka zipi leh ka tate gel ih din mun ih ngaihsut ciangin kua in thuak nuamding hiam ka ngaihsut sim in ka khitui luangden hi.
A tawpna a, konggennop ah nuntakna bangzahtak in haksa mah ta leh ta neikhinsa nupa pen kikhen dingin ngaihsutna nei kha kei un ci’n deihsakna leh zahtakna lianpi tawh konggen hi. Note: Hih pen T. Van Biak Fa ih gelh ka letkhiat hi. A letkhia: CL Dalsen
Comment piaknop aomleh...