Ka phuutkhaak thu nihna ~ Lengtong Pauno
Khatvei leuleu, ka zi in kha 8 apha pan ka tacil uh pua a, ke’n naudap naupuan dingteng pua in ka teen’na uh khualai veengpan, veengnawl lam a teeng ka U te’ inn ah hawh dingin ka paikhia uh hi.
Ka khua uh pen lamlian pi (main road) khatbek om ahih manin tua lampi dungah neektheih dawntheih a kipan vanzuak sumbuk khempeuh kigual hi.Vakkhia lehang…,sumbuk bei dongmah “Koi a hawh ding” cih hiden keei pen nopsa loliang kahih manin kazi’kiangah:”I kuanlam pen innnung lampi (nauhtann) i ciahlam teh khuazong ziing tading ahih teh lamlian tawn ni”,ci in ki thukhual sak takin kagen hi.
Ka zi tawh a nunung/a masa ding ka kikhiat khiat uh a….amah naupua ahih manin masa hi.Masa phalua ki sa in ka phakzawh vetloh ding in pai a, aktai’ liang hi. Ke’n “A bangci na hiam?..na nangak in, damtak pai lel ni”,ka cih keei leh a mah’n zong na ngaksam a, kaphak ciangin kei’pau ma in:”Pai ou, masa ou”…hongci a ka masak pakkei leh “Zalo maw,ma sa in kaci veeeee” hongcih ciangin ka masa hi.
Ke’n ka nung hongzui zui mah sa in a denteh ka nunghei’kik leh…,den a, a din’na mun ah na dinglai mawk hi. “Hongpai mawk ve” kacih leh “Napai lel ou, lau keng” hongci a,kei zong hoihsa pah in kapai mai hi.(A ma nungsang lam a hawh dingkhawng hileh a koici tam? ci in thu theihnop na lungsim hongguan’ hi).
Ka lungnuam samlo in ka nunghei’ thiithe leh, kei kal 5 ka suan’ leh kal 5, kal 10 ka suan’leh kal 10 mah hongsuan’ ahih manin kei zong ka speech ka khan’pah a, Tonsim vok hawlte’ mah bangin nak phuphu mahin ka U te’inn (half die in) ka tung uh hi.
Tuani khit azing athai lam teh kei zong ka zi lungkim sak in:”Khatvei nitak a bangci na le?..honggen dive” cici taleng,”Bangmah hikei”cipong mawk in hong gennuam vetkei hi.
Lampi tuamtuam, zia le tong’ atuam tuam tawh kal khiakhia ta lehang, liing vetlo, ki longkhia zo vetlo, ki pholhkhia thei vetlo ahih manin ka beidong (surrender) phot hi. (Tua hun laitak in ka khuasung uah nungak meelhoih aminthang mawh lo,sin pilna lam ahiciang khat atung nungak 2. om a, tua tegeel pen kum 1/2 ka kizop pih ngei ka “zawllui le sanlui” te ahi uh hi).
Video: Nunnuam Khuado ~ Lengtong Pauno @ Khuado Malaysia 2013
Khakhat khit ciangin……. Ka sumbuk uah ka zawllui hongpai in ka buhtang zuak uh langva hai,hai 100 honglei sak kawm in:”Hong deih sak mahmah hikei leng……i kikal ah buhtang zuak sai 20 bang kheng zawzen a hongpai kahi”ci in nui siu siau a,ka zi ka etphei leh :”Keel khuaniim mu” na bang ahih manin kei zong, “ui beellluh tuahkhak” bangin ka hak gialgual hi.
Kaamphatna ciding hiam?.kaamsiat na ciding hiam?..a zingteh ka sai uah ka sanlui nau en danin hongpai a,tawlpi khat hongtu in nau hongkep sak hongtawi sak hi.Ka zi pusuak vingveng mawk ahih manin keilah ka sunglam anuam hangin ka maitang dah a,ka maisuah kaki nuih sak teh ka sungah ziin namtuam khat liing hi.Ka khuadak khiat leh ka zi,ka Sai paam uh singphung ah om a, a gei ah kapai leh “Uino zasan ne kha”bangin amah bekmah nahaang, naluii’ keei hi.
A kiciam lah hisamlo dinga ani kizom a Zawllui le Sanlui hong vak mawk takteh ka baangkua sung uah khimkhua hongziing zawsop hi.A mau bel asia lam a honghawh hilo in,ki meeltheih ding,ki maingap ding “Siingdang in ki en keini” aci lua uh ahi hi.
Ka zi in pen amah tawh kaki teen’ma lai pekpan ua, tua ka lawmnu lui te ana sim etcik leh kiteen’khit leh tu kikaal nangawn a kisai lopi tak a, a mah ana buaipong na hidan mawk.
Ankuang uumkhop hong om nawnlo tutkhop kiho thu kikup cihte hongbei phot a,ka zi in innsung martial Law hong taangko hi.Ahi zongin ko’inn sunga law pen”Nyah mathwet yah” Zan…vakke’n, cihdan hilo in”Nyah mawin yah”Zan’n…luutke’n”cih law tepawl hizaw. Antan’ namkhat hi.
Tuaciang in kam tungnung kituhna i cidiam ah,kam kiseelna hong om peetpeet a, tuma khakhat lai a, aki longkhia zolo pen ama thu in hong kidawk ta hi:”Na U te inn i vak lai in zong na lawmnu tegeel hong muh ding na lauman a, innnung lampi (nauhtann)nong totpih hi.Theilua ing,tel lua mahmah ing.Mi’lak ah hongzumpih,hong daipih ngamkei teh” hongci ek mawk hi.
Kei dawn kikna ah bel:”Hih ka zawl lui te teen’pih lo a, nang kong teen’ pih zawk nungsang in, nang’lung kham sintawl nading bangom hiam?
A maute aphawk a lunggulh sawm lai hileng nang hongla hongnei lo ding hi ing,tu’n a kiteeng panbek hilo hang a, tapa khat nangawn neikhin hilo i hiam?.. cihbek mah hi.
Bangbang hileh nupa pumkhat i hih khit nungsang in khat le khat ki um, kimuang tuakin, tua i ki up i ki muan’ na tezong tawikhai aki leekkim (balance)ding kisam mahmah hi.
Midang tawh ki muangmawh thapai cihzong ki ngaihluat na namkhat a hih tei hang….apaikhial itna kici zaw kha ding hi.
Kiteen’cillai pan mah a,nupa kaal a meima te i damsak pahpah zawhkei leh atawptawp lam teh a damzo nawnlo meima pi peuh suakthei zanzan hi. Tua mei mapi te adam ding haksa mahmah a,damphial mah lezong apawn sia mahmah hi.
Tua ahih manin meima apian’loh ding hoih masa pen a,apian’ zenzen lezong…a nasiat luat ma a zatui nuh ai’hkeh a damsak thei innkuan nupa Siavuan’pa Zeisu kiangah kilah ding ahi hi. MunKhai’pa, Miharja Apt, Cheras, Kuala Lumpur
Pum Khan Pau says
Kammal zat dan siam mahmah in lawp takin kisim thei hi, thupi-in sim tak sa ing.