A vanglian Tonu Maria ~ Rev. Fr. Damian Dal
Joachim leh Anna ii tanu, Jew numei khat ahi, Maria pen bang hangin “Vanglian Nu Maria” ih ci thei hiam cih thu Laisiangtho kammal te bulphuh in, tawmkha ih kumkhawm nuam hi.
Topa Jesu banghangin “vanglian a, bangci bangin hih vangliatna le minthanna” ngah hiam, cihthu ihtel leh, bangci bangin, Jesu’ Nu Maria in “vanglian a, minthang hiam” cih thu ihtel theipan ding hi. Topa Jesu in Pasian tapa hi in, honpa leh gumpa ahih man in, avanglian, aminthang dingmah hi ci in, ol ngaihsut loh ding thupi hi. Banghanghiam cih leh Topa in, tua minthanna le vangliatna pen vantunpan in hongpuasuk hi lo hi cih pen, telding leh theihding athupi mahmah khat ahi hi. Hih thu teltakin, Laisiangtho sungah kigelhhi.
Pasian tapa: Vangliatna puanbangsuah
Philipian 2: 6-9….na ah, Paul in, “Topa Jesu in Pasian pianzia nei napi in,..amah le amah hongki niamkhiat tawma, mihingbangin hongsuak bek thamlo in, singlamteh tungah sihna hongthuakna tawh, sila lim ahong pua hi” ci hi. .Pasian ta ahih natawh aneih vangliat na, minthanna, gualzawhna khempeuh te puanbang suahkhia in, mihingin hongpai bek hi lo, mite khutnuai ah thahna nangawn hongthuak hi. Hih thu hangin, kuamah in Topa Jesu’ minthangna pen Pasian tapa ahih man hi, ci in ih ol lak ziau thei ngei kei hi.
Misiangtho Paul in banggen hiam cih ih en lai ni:
Philipian 2: 9-11..na ah, “Tua thu hangin, Pasian in amah lamsangto a, minkhempeuh lakpan minlianpen apia hi. Vantung, leitung leinuai a om khempeuhte in, Jesu’ min vangliatna mai ah khukdin in, Jesu in Topa hi, ci in apahtawi na hangin, Pa Pasian’ min athangsak ding uh hi,” ci in tel takin honggen hi.
Maria le Jesu Topa: Kiniamkhiatna hangin kilamsang
Topa Jesu ii minthanna le vangliat na in, akiniamkhiat na tungah azungkiphut in, abul kinga hi. Hi thu le Maria bangkisai hiam ci in ih dongnuam kha ding hi. Maria in, ama minthanna pen innluahza a angah ahi kei hi. A tapa ahi, Topa nungzui in, atapa mahtawh akibangin, kiniam khiatna hangbek in, “Avanglian Tonu Maria,” aki ci thei ahi hi. Bangci bangin, tua minvangliatna le minthanna ngahhiam cih ih en ding hi.
Vantungmi Gabriel in naunapai dinghi. Na neihding tapa in zong, asangbel Pasian tapa ki ci ding hi ci in, aho pih lai tak in, Maria in, Pasian tapa keisungpan suak ding, nuamzenmah sing naci lo hi. Laukawm lingkawm in, bangci bangin piangtheimawk ding hiam ci in, kiniamkhiat na tawh nadong kik hi. Pasian in septheihloh neilo hi acih na aw azak tak ciangin, “keimah in Pasian sila nu ka hi hi. Na gen bangin kei tungah pianga hen,” ci in kiniamkhat na tawh anuntakna khempeuh na ap hi (Lk 1: 28-38).
Maria: Vantung ka Pa deihna bang asem nu
Matthew 12: 47-50..na sungah, mikhat in Topa Jesu kiangah na Nu le nasanggam te in, nang hong munuam in, apualam ah hongngak hi, ci in agen ciang in, vantunga ka Pa deihna banga agam ta mi in, kei ma Nu, Kasanggam te ahi hi, ci in na dawngkik hi. Bang hangin hi ci dawng hiam ci in, ih ngaihsut ciangin, (Lk 8: 19-21);
1. Lk 8: 19-21..Anu in bangci bang ‘a Nu’ hiam cih ahilh na ahi hi. Mite muhna ah, Maria pen Jesu’ pianna nu ahih man in, si le sa kizopna bek mah in muhsak uh hi. Tua pen Topa in, thei ahih manin, ka Nu pen si le sa tawh ka Nu hi masa lo zaw in, vantunga om ka Pa’ deih na, asep man in, ka Nu asuak hi zaw hi ci in, mite ngaihsutna amanlo te, a khelsak ahi hi. Banghanghiam cih leh, Maria in Pasian thuza in, ngai in, manglo hi leh cikmah hun in, Jesu Nu suakngei hetlo ding hi. Tua ahih manin, Maria leh atapa Jesu kizopna in, si le sa hang hi masa lo in, Pasian thu ama’nna hang ahi hi.
2. Lk 11: 27-28 na ah, hithu teltakin ih mu thei lai hi. Lungdamna thu tangko in, a om laitak in, numei khat ki ko in, Topa hongphat hi. Aphat na aw ngai dih ni: “Na tep nawi le nang hongpai gil in thupha ngah ta hen.” Tua numei nu pahtawi na Topa’ nial hiam? Nial lo hi. Ahih hangin mansa lo ahih man in khelsak hi. “Pasian thu za a, angai mi in, thupha angah zaw hi,” ci in, khat vei dawngkik leuleu hi. Tua numei nu’n apahtawi na ah, Maria pen Jesu’ pianna Nu ahih natawh, si le sa kizopna en in, apah tawi ahi hi.
Ahi zongin, Topa in, ka Nu pen napah tawi dingmah hi. Ahi zongin, napahtawi dan mannai lo hi. Napah tawi dan pen leitung vailua hi. Pasian thu kihel nai lo hi. Ka Nu pen leitungvai bektawh, leitunglungsim bek tawh hong etsak kei in la, aman in napah tawi in, acih na ahi hi. Banghanghiam cih le, si le sa tawh kaNu ahih nading in, Pasian thu za in amang Nu ahi hi, ci in ahilh na hi.
3. Tuhun khang mitampitak te inzong, tuamah bangin, Maria le Topa Jesu kizopna pen si le sa kizopna bekmah in mu uh hi. Tua ahih manin, mipawlkhat te in, Laisiangtho simcian lo pi in, Maria le atapa kizopna pen Aktuihawngtawh genteh thei mawkmawk uh hi. Si le sa kantan a muhna ih neih naikei leh, si le sa tawh anung ta lo Pasian a um nai lo ih hi hi. Ih upna in si le sa kantan a, Pasian nasepna te hongmusak ahi hi. Tua hi napi in, tuabang khuamuhna hongnei sak thei lo upna in, atung a, Laisiangtho sunga, Topa apahtawi numei nu mah tawh ih kibatlam hong kilangsak hi. Ngaihsut mahmah ding khat om hi.
Pasian thu za in, ngai lo, manglo hi zenzen leh, Maria in bangci bangin Jesu’ Nu suak thei ding hiam? Pasian in, athu amanglo numei, ama deihbang asem lo numei pen atapa’ Nu dingin tel in na um hiam? Hih thuhangin, Topa Jesu in a Nu thu aki gensim in, “Pasian thu za a, amangmi..Vantunga om ka Pa deihna bang agamta mi in thupha angah zaw hi,” ci in hong hilh den ahi hi.
Ciapteh huai thu in;
- Si le sa kizopna bektawh Maria le atapa Jesu kizopna na en kha hiam?
- Pasian le Maria kizopna bangci kizopna hiam? Si le sa tawh kizopna hiam?
- Pasian le Maria in, si le sa tawh kizopna aneih kei leh, Pasian taktak ahi Jesu le a Nu Maria kizopna pen si le sa kizopna bek tawh en leng aman ngei ding hiam?
- Pasian thu za a, ama deihna bang asem “mi” sungah Maria kihel kei leh, kua kihel in na um hiam?
- Topa Jesu ii a pahtawi, thupha ngahmi acih, “Vantung a om a Pa deihna bang asem mi” sungah ama “Nu-Maira” zong kihel ahih manin, pahtawi dingkilawm sa lo ding ih hi hiam?
Jesu Topa nuai ah Minlianpen Nu: Maria
1. Topa Jesu in Pasian pianzia neina pi in, amah le amah hongkiniamkhiat tawm in sila bangin hong nungta hi Philipian 2: 6-7). Maria in Khasiangtho tawh kidim in, a sangpen Pasian tapa Nu hi napi in, amah le amah hongki niamkhiat in “sila numei” za hong la in, sila bangin hongnungta hi (Lk 1:35,38).
2. Topa Jesu in sila lim hongpua bek hi lo in, singlamteh tungah sihna hongthuak zahdongciangin, amah le amah hongkiniam khiat hi (Philipian 2: 8). Maria in, asungpan apiang atapa pen, asangbel Pasian tapa hi cih thei hi napi in, amah le amah Pasian Tapa ii NU ahih nate puanbang suah khia in, singlamteh tungah sihna athuak, atapa tawh akibangin, hong kiniamkhiat a, singlamteh phungah atapa tawh lungsim sikhat sakhatin gawmkhawm in, alungtang teipak tawhkibang sutvangna hongthuakdongin, kamkhat bek paulo in, Pasian thu mang hi (Lk2:35; Jn 19: 25-26).
3. Hih tehpih omlo akiniamkhiat na hangin, Pa Pasian in, Jesu pen minkhempeuhsang minlian zaw pai in pahtawi hi (Philipian 2: 9). Tua mahbangin, Jesu tawh khekhapte suankhawm in, aki niamkhiat atapa’ Nu-Maria pen, Pa Pasian in, atapa tawh lamsang to in, a tapa nuai ah, akiniamkhiat pen “MI NU” ahihna hangin, atapa nuai ah, minlian khempeuh sang minlian zaw pia in, pahtawi hi. Jesu Topa ii zopah minlian pen Maria in ngah hi. Banghanghiam cih leh Pasian tapa zopah akiniamkhiat pen nu ahih na hang ahi hi.
Paul in: “Topa tawh akibangin, gimna haksatna nathuak khawm uhleh, Christu Topa tawh naming thangkhawm ding uh hi” (Rom 8: 17) ci in hong hilh hi. Christu Topa tawh akibang a gentheih haksat na, kiniamkhiatna, athuak telak ah, ama Nu Maria in midangkhempeuh te sangin atapa Jesu tawh nathuakkhawm zaw ahih man in, midangkhempeuhsang in, atapa minthan na ah, asangzaw minthan na angah ding mah ahi hi.
4. Hih thu hangin, vantung, lei tung, leinuai a om, anungta khempeuh te in, Jesu Topa minmai ah khukdin in Jesu in Topa hi ci in, aphat na uh hangin, Pa Pasian min athangsak ding hi hi (Philipian 2: 10-11). Hih thu hangin, atapa Jesu Topa tawh akilamsang to ahi, Jesu Topa nuai ah, min lianpen angah, Maria pen vantung, leitung, leinuai a om, anungta khempeuh te in, Maria in Jesu Topa ahi, Pasian Nu hi ci in, apah tawi na hangin, Jesu Topa le Pa Pasian min athangsak ding uh hi. “A khang akhangin mikhempeuh te in thupha ngahnu hongci ding hi” (Lk 2: 48) ci in Laisiangtho sungah aki at thu atangtu’n nangin, tua Laisiangtho a ummi te nesep ahi hi. By Fr. Damian Dal
Comment piaknop aomleh...