Sum ahilo sum
Sum hilo napi sum banga kizang, sum taanga kizang a gennuam kahi hi. Galngam technology zong cih theih ding hi!
Ka pa in India pan Kawlgam a zin ciang, “Sum pen thungkuah tawh kipua neinai hi,” ci hi. India sum pen Kawlsum tawh khek leng a tamzaw kingah ahih manin van lianpi suak hih tuak hi.
Tuhun ciang sum laidal hiam, sumnen sik hiam ipsungah pua a khuasung ah kivak nawn mello mawk hi. A sum mahmah thungpi ip dim lianga pua neinai a vak a kulna zong om mah hi. Gam khangto pawlkhat ah sum laidal kipualo in CARD kici khat hong kipia a, a sungah sum thun ziau in tua Card panin a sum om zahzah kizeek himawk hi.
2008 kuma Pu Lengtong Pauno leh Pu Lengtong Kam Khen te Singapore hong zin in Pa Pau Khan Thawn te inn ah Zomi te in kitutpihin zanhak in amau khanlai late kasa uh hi. Amau khanlai ka cih ciang amau tangvalno, zangdawng tunglai a laite ka cihna hi. Tua hong zin lai un zong ‘khanglai’ mahmah uh hi! “Koh bel sum khawng pua seselo in card khat tawh ka painopna peuh uh – meileng, bus, sumbuk khawngah hih card ‘taat ziauziau’ lel in kithawl mahmah lel hi” ciin a gen lamtak uh ka bilkha ah ka za lai hi. (Ami tel lian nawn kei ing) …. te pawl bangin hih bang nuntak a ciamkha nailo hi zen uh hiven” ciin a lawmte uh, a lasakpihte uh a ciamnuih genna uh ka phawk lai hi! Tua a gente uh tun zong hong zin ding hita hih tuak hi!
Sum ahilo, sum banga kizang thei, Zokam in saphuklai khauh ci mai ding hiam, ‘plastic card’ neu khat sungah sik kiphumsim a, a tua sik sungah sum kiguang thei hizen hi. Mikangte in ‘chips’ ci ziau in tua chips sungah a sum kithunzah a ciamteh thei sik-hup a om hizen hi. Sum kiguangzah, sum kizang zah, sum omlai cih bang na ciamteh ahih manin kizen mahmah hi. Khutpek sungah kitawi ziau thei a, sumbawm sungah kiguang ziau thei ahih manin sum tampi nei leng zong kiguang khin thei a, tawmcik nei leng zong i zawn lam kidawk seselo hi; lem bilbel hi. Vakna peuh ah gik selo in kikeng ziauziau thei a, nakpi takin tangzang hi. Van lei ciang zong nuam a, bus tuanna, meileng tuanna ah zong tangzang peuhmah hi.
A sunga thun ding tampipi Zomi te in nei in guangguang lel lehang Galngam ai tawi kibang mai ding dan hi. Tuhun kammal zang leng: Galngam technology ahi mai diam! Galngam in a sa mat khempeuh gua lawng sungah a thun khit ciangin dim zo nailo hi, kici hi. A taktak in hih bang nasep pen tuhun leitung pilna tawh a kibawl ahih hangin a ngaihsut khia masa pen Galngam na hingel ding hi. A mihing khuak ciim mahmah tawh a ngaihsun masa pen Galngam hingel ding hi. Sa tampi man, a guam a zang tam khempeuh a masat tawh kidim, a puakna ding, a thunna ding a ngaihsut ciang gua lawng sungah thun thei leh a puak lem pen ding hi cih ngaihsun khia hi. Gua pum ban cia – gollua, khutme cia – gollua, zapeng cia – gollua, zaphim cia – hun lel vak e! Gua, zaphim cia sungah tua taampi zangtam sunga a sa mat khempeuh a phei a liang, a meibul, a sa khempeuh semnen in a banban in tua gua thei sungah a thun takciang in singh zel, lok zel, tat zel, hen zel in a sawtna ciang a vekpi in guang khin ziau mawk hi. Sazuk, sakhi, vompi, ngaltang bekbek zong tawmlo ding cileng – Zomi khuak bel a neusan hetlo hi maw.
Leitung khantohna ding leh leitung nuntak a nopna dingin Zomi te in i sepkhiat, i piakkhiat, i behlap, i bawlsak tampi mah om hi cih hong phawksak hi. Tua ahih manin Zomi te in khanglui lai pek a i pu pate sepsa, theihsa te tun a zangzang, a gah alolo ihita ve 🙂
Hau Za Cin
Phuitong Liim
www.hauzacin.blogspot.com
Comment piaknop aomleh...