Solkha tang nuai ah Tedim khuapi (10) ~ Hau Za Cin
Tedim khuasung pen lampi a kibawl laitak ahih hangin motor cycle (India lam ah Bike kici zaw) pen na tam mahmah in numeino kum 10 khawng pha pan inteh cih dingte nangawn in a break nangawn sik banlo in ding gegaw in tuanga taipih veuveu mawk uh hi. Limtak in ngaihsun leng bel kidophuai zaw mawk hi. Khuaneuzaw, mawtaw lampi a golzaw a omnailohna lam pan zong mite bike tawh hong kikhawh zaza in khuapi sung ah lampi na golzaw deuh ahih manin hat tai zaw kaan uh hi.
Limtak ngaihsun kik leng bel ‘mihing i lungmuan ciang tuahsiatna tawh kinai hi’ cih bangin nuam i sak luat laitak i siatna ding kidawmlo in omkhak theih a, tuahsiat ding baihzaw thei hi. Tua manin kidop mahmah tek ding a kisam hi. Mawtaw pen mihing tha tawh a pai hilo in leisung pan kitokhia tui thanei tawh a kihal, a meikuang khauhlua a kikhawh vava ahih manin kidop theih bangbanga kidop huai mahmah kasa hi.
Inn lamte in hong muang mahmah uh hi: Gamdang om Zomite pen innlam a om innkuanpihte, u leh nau leh beh leh phung, khua leh tui leh minam in hong muang mahmah, hong it mahmah, hong ngai ngaungau uh hi, cih mangngilh kei ni. Hong muandan uh pen ‘nisim antang in thu na ngen un’ cile uh cin zong hong mang ding uh a, anne lo takpi in nang adingin thu hong ngetsak ding uh a, anngawl in puksi ngam ding uh hi. Tua zah in hong muang in hong it in hong ngai uh a, hong phawk mahmah uh hi cih mangngilh kei ni. Hong mu nuam mahmah, hong hopih nuam mahmah, na aw uh za nuam mahmah, na meel uh mu nuam mahmah, na nasep uh thei nuam, na cidam uh hiam, damkei uh hiam cih thei nuam mahmah hi.
Tua ahih manin na innlamte uh tawh na kizopna uh nakpi takin na ‘kipsak’ na khosak, na hoihsak un. A tuabangte thupha saan leh a tuabanglote thupha saan kibanglo dingin ka um hi. Zong dik takpi dingin ka um hi. Itna, phawkna, ngaihna, lainatna, deihsakna, khualna, huaina, angvanna, etc cihte na khahsuah kha peuhmah kei un. Tuate na khahsuah uh leh a piangding, a gah omlo in a huut ding mihing gelna tampi hong piang kha ding hi. Tua manin inn lam tawh kizopna khau na tatsak het kei tapeuh un.
Tu in zong na inn lam uh hopih in na aw zasak in thuhoih thupha puak unla, a hoih na theih uh leh hilh in, a sia na theih uh leh kidawm dingin vaikhak unla, a sephuai a om leh sepdingin tawsawn un. Kisik hethetlo ding hi uhteh. Lai Siangtho sunga Paunak bangin hong gahpha mahmah dinga, ahihlote a hong gahpha deksuailo ding hi.
Papi khat ka hopih khak bang, a tate khat Australia ah om, adangte pawlkhat USA ah om hi. A tate in ‘ak na khawi in’ ci in khawi pah hi. Na nasem kei in, na kitawldamsak in cii, semlo pah, tawldam theithei a om hi. Inn ding na kitawm in, taihinn dawl tuazah na lam in ci…kipat sawmsawmta hi. A zaina, a dung, a vai tuazah a cihte zong gamdanga om a tate gen dan bangbangin hih linlian hi. Khatzong pelemsak lo hi. Tua zah in na nu leh na pa in hong muang, hong thusim in, hong it uh a, hong ngai mahmah in hong it ngaungau uh a, hong phawkvanvan uh hi. Hong itna uh thukkiklo in om kei in, na thukkik theih lai in!
Zomi sungah nahoih sem a sihpih ngam donga pang ngam sangin a hoihlo lam sema minsia giapgiap ngam khawng i omloh manin i minam hong khangto ding hi. Ruth banga mohoih a minthangte a kipahtawi mah bangin ‘nung leh ma’ khena, sutuah a, a kitawngsakte zong i omloh manin mi hampha i suak ding hi. I khua i tui puah in zuun in kem in i khual bangin i innkuan, i u leh nau sung zong i puah ding a, ‘inn gua hah masa’ i hih nak leh gam gua zong kihah khawm hamtang ding hi.
Tuate i thupha ding ahi hi. Tua ahih manin tulai leitung thu kizak ziauziau a baihna ah a hoih i theihte kizak pahpah in kihilh pahpah in kipiasawn pahpah ni. I khua ah innhoih lam in i khua ah lohoih nei in, i khua ah sumbuk gol bawl leng i khua a nuamsa hi ding a, i khua in a noptuampih hipah ding hi.
Tua ahih manin Zomi leh Zogam khantohna dingin nang leh kei in mawhpuak lianpi i nei hi, cih mangngilh ngei kei ni. Tun in sep kei leh zingciang kisem kha nawnlo thei hi. Nang sanga sem theizaw, nangsanga pilzaw, nang sanga hih theizaw, nang sanga hauzaw leh nang sanga mite muanzawk khat hong khang ziau thei a, nang na val ziau kha ding hi. Tua manin na sep theih laitak in kipan inla, zuun in, puah pah in.
Ka lunggulhna leh ka zinna pan ka muh kong koh pak ahi hi. Tampi gen ding omlai…nidang ciang zom lai ni. Sial khawi ding, bawng khawi ding, ak khawi ding, etc leh gam halloh ding, gam kep ding, singkung lopa it in kem ding, huan bawl in mehteh mehgah ne ding, sumbuk bawl in van hoih van manpha zuak ding cihte gen khin manlo ding hi hang. Nek leh dawn a baihsa a nek ziau dinga kibawl kizuakte ki tamnek lua hiam khangthakte in a nu leh pa cia pha nawnlo in ‘khek’ thei mahmah hi. Minam khangto te a ta, a tute gol semsem hi. Nek leh dawn hoih in sum leh pai khanga, mite zong gol semsem hi. Gen ding tam, ngaihsut ding tam, i hih theihna khat ah kipan pah lel ni.
Zomi te ki itna thu – Pa Vial Khan Dai in Siapi Smith Ngulh Za Thawng Sagawh Va Siim: Zomi te pen a ki it venvente hi hang cih ka va mu a, ka khawmpi siim tawh kituak ka sa mahmah hi. Siapi Smith Thawng pen a min ka zakzak hang amah ka muhcilna hi. Ka zanna ah, amah a thei tel mahmahte in a genna ah, a kiniamkhiat, a heh ngeilo pasal, a lungduai leh a lungnem, a pil mahmah ahih hang a kiphasaklo, a lungtom lam a kimu ngeilo Zomi pasal hi ciin kiciamteh hi. Tua banga mihoih leh migi, mi lungduai leh mikholh nuam (mi khempeuh tawh kikhawl thei pahpah) ka muh tam nai hetlo hi. Tutung Zomi Khawmpi ah kimu thei in thungai khawm, a thugen zong za kha ka hih manin hampha ka kisa mahmah hi.
Tua bek hilo in, a pano, Pu Dai in amah vaitunna leh thupha piakna in voktalpi khat gawh a, anne dingin GZA Khawmpi a pai makaiteng sam zihziah hi. Kei zong ‘Hausa ziak in kuangzawn ban’ a kicih bangin Khawmpi siim khat ka hihna tawh, leh meltheih ahihna tawh hong sam kha uh a, ka va kihel thei hi. Pa Dai pen a pension ma-in compounder hi a, khua tuamtuam ah Medical Doctor om nailoh na ah cidamna lam khempeuh a sem ngei ahi hi. Japan Gal hun khawng pek pan a sep hi in tu in bel tawlnga ta a, a zi Pi Ngai tawh, a tate a tute tawh om khawm in teeng khawm uh a, lungnuam takin om uh hi.
Voktal khat bek kigo hinapi a huan dan a tuamtuam – zo huan, mang huan, cih bang a tuamtuam in nasia tak limtak in na huan uh gilvun kikang piupeu in ka ne uh hi. Vokngoi sungah ‘taangman thun’ ka nek patna hi!
Zongeina hon khat temtat, meisem, meimut, singkung kah, cihte ka gennop hang hun hong sau lua ding ahih manin tam gen nawn kei ni in, ka facebook ah a maan suang khin ing.
EBC Biakinn, Myoma ah thugen: Ka lamet ngam hetloh in Evangelical Baptist Convention biakinn ah Nipini zingsang kikhop thugenna hun hong kipia a, lamdang bang kasa liang hi. Kikhawm pen biakinn sung dim zihziah a 420 pan 450 kikal pha ding hi ciin hong gen uh hi. Tuazah a tam mipi mai ah ka khatvei thugenna ding ahih manin ka kihta sim pian hi.
Ahi zongin thungen in Topa tungah ka ap a, thugen ding saupi a kigingkhol ngeilopa in nai khat val, minute 75 bang thu ka gen kha mawk hi. Siapi Rev. Dr. Do Suan Mung te kikhopna pawlpi hi in Sia Rev. Nang Lian Kap in Senior Pastor a sepna pawlpi ahi hi. Zomi lasiam Sianu Cingsan te pawlpi hi a, cidamna lam medical Doctor Sian Za Kham te pawlpi ahi hi.
Kikhop nuam in mipi zong lusu om peuhmah lo a, khiatna nei mello a khutbet ziahziah cihte om hetlo hi. Picing takin khutbet taak mahmah te bek beng uh a, a kullopi in Hallelujah ciin zong kiko mawkmawk lo uh hi. A cihtaakte ah lah kidam hetlo in ci ziahziah uh ahih manin pawlpi gina leh pawlpi picing khat hi cih a kilatna ahi hi. Cihnopna ah kikhopna pawlkhat ah khutbet taak mello khawngah zong a kilawmsakna cih bangin khut kibeng mawkmawk a, thupi hetlo in limtak ngaihsun leng bel a haivai hizaw phial hi.
Tedim khua a pawlpi liante ah tua bang omlo, mulo ka hih manin picing leh a khangto pawlpi hi cih kitel kasa a, Pasian thu leh Lai Siangtho thu tawh limtak kalsuan in pawlpi mite zong kipantah hi cih mipi gamtat luhek pan kitheithei hi. Tua bang mun thupi ah ka kikhop khak pen hampha ka kisa takpi hi.hauzacin
Kikhop tawp ciangin Siate leh Makaite in niangtui hong dawnpih in, hong tutpih uh a, hong kikholhpih in ‘zu kong lup uh hi’ ciin Zongeina bangin hong vaitun hong thupi bawl uh hi. Tua bang ka tam tuah hetloh ahih manin angtang ka kisa a, hampha zong ka kisa mahmah hi. Leitung level ah tua bang gamtatna pen Zomi te in a zang ziahziah ta kihi mawk hi. Zomite nasia lua hi hang ciin mikang gam a khangto masate gamtat dan a kizangthei himawk in ei zong a khangto hi hang cih a kilatna hipah hi.
Zolai ah i sin, i siamnel mahmah kammal, Z – Zomi te hanlungciam khangto diam! cih pen a kitungtung hita hi. Zomi te Pasian huhna tawh i tunna ciangciang, i muhna ciangciang, i theihna ciangciangah a kilawm in kigamta thei, a hoihzaw tawh kilamto thei, a kilawmzaw nuntakzia i theih leh kizangthei pah hi. Tua pen i Zolai sin a gah i lawhna, Sianmang banzaal zong ahi hi. A kiphasak dingte i hi kei a, hong huaina khempeuh hanga lungdam koko dingte i hizaw hi. Topa in hong huailo hileh eite bang i suak zentam. Topa ei adingin hoih mah si e!
Topa hoihna sinsin, mumu ni in Ama hong piak thuphate zong simsim ni. A lungdam Zomi te thupha ngah minam ihi hi. Topa hoihna sin unla, hoih hi, ciin thei un… (zop lai ding) Hau Za Cin
Comment piaknop aomleh...