Pilna tawh kisai thu kihilhna ~ Pau Khat Suan
Zomite lak ah i ngaihsutna a ngaihsut phatkik huai thu khat “pilna tawh kisai i thu kihilhna” ahi hi.
Zomite lak a thu kigente lak ah “mikhempeuh i theihna a tuamciat hi”, “kua mah apil zaw cihbang om kei”, “lai theihna pen pilna hikei”…. etc. tam simsim i zakha a, lai a ki-at zong simkha ngei ciatding hi hang.
Banghang in hihbang ngaihsutna om thei a, banghang in hihbang in thu kigen ahi hiam? Minam dangte in zong hihdan mah a a ngaihsun ahi hiam? E’n hihdan ngaihsutna leh muhna theihna koipan a i ngah, koipan a i sin ahi hiam? Limtak kantel a ngaihsut phat huai thu ahi hi.
Singapore khuapi buannawng lakpan vanholh a khangto, kum 50 sung a buannawng khua dinmun pan leitung gam minthangte leh mite’ utna gam a tunto pen “pilna” hi a, a makaipa’ makaihna ah “pilna nei peuh leteh mite in na sila ong sem ding uh hi” cih ngaihsutna leh thu muhna tawh pantah a a makaih man ahi hi.
Paunak Laisiangtho sung ah alian 31 dong om a, “pilna (or) pil” cih kammal a kihel lohna a lian 6na bek om hi. Tua nangawn “pil gamtat ding hilhna” thu theihna a thupi genna vive hi lailai hi. “Pilna” thu a gen nakleh “haina” thu tawh tehkak pahpah a, “thu theihna” thu a genna khempeuh ah “haina” tawh tehkak den hi.
Tua ahih leh Zomite in banghang a “haina” cihbang a omlo bangkhat a gengen a, pilna leh haina khen theilo mawk ihi hiam? Pilna leh haina a kilamdanna i khentheih mateng pilna a manphatna tel theilo ding hihang.
Mipilte’ thugen, thuhilhna ngai lehang pilna kingah ding a, mihaite’ thuhilhna in haina ong behlap ding hi. Pilna tawh kimakaihna in mite’ tung ah ong tuangsak ding a, haina tawh kimakaihna in mite’ sila ong suaksak ding hi. Pilna a manphatna leh a deihhuaina Paunak Laisiangtho sung ah thupitak in ong hilh hi.
I kithuhilhna tampite ah phawngpuah ( ေဖာင္းပြ ) tak a a kizang kammal khat “ka sinloh hang a sinte sang theizaw ing, sin kul kei….. etc” hi a, tuabang a gente a sinlo takpi, thutheihna pilna acih a ciam khalote mah hipah hi. Theilo uh ahihman in “hai” kicihding zaknop i sakloh hang a theilo pen a hai mah ahi hi. I theih a tawm semsem leh hai semsem cihna hi a, theih a neilote mihai mah ahi hi.
Pilna tawh i kimakaih kei a, pilna i thusim kei leh mite’ sila kisuak ding hi. Sinlo pi, mite’ theih bangbang i theikhin zokei zong in, mite’ theihna leh ei’ theihlohna beek i theih kei leh hai kisuangsawn a haina hiding a, tuabangte’ thuhilhna i thupi ngaihsut laiteng pilna leh thu theihna tawh kigamla semsem ding ihi hi.
Ei sang a pilzawte leh thu theizawte zahtak ding a kilawm hi a, tuabang mite a zahtak theilo a, a thuhilhna uh a ngai nuamlote pil ngeilo ding cihna hipah hi. Thu ngaihsun theite kiniamkhiat in pilna thupi sa uh a, mihaite kiniamkhiat lo napi niamkiat den uh hi.
Tua ahihman in i minam sung ah pilna tawh kisai i thu kihilhnate limtak ngaihsun phakik ni. Pilna thupi ngaihsut ni. Thu theihna manpha sak ni. Mipilte, pilna neite zahtak in, amaute’ thuhilhna tawh kimakaihsak dih hi. Tua in ong kiniamkhiatsak ding a, niamkiatna pan ong lamto in khantohna ah ong mualsuahpih ding hi.
Laisiangtho, Pasian’ kammal in “pilna sang a a deihhuai zaw bangmah omlo” ci hi. “Pilna pen kham leh ngun sang mahpha zaw a, suang manpha sang zong manpha zaw” ci hi. “Pilna pen na neihsa khempeuh a bei dong a na zonding hi” cilai hi.
Khangthakte haina peuh hanthawn nawnlo in, pilna a thupina leh a manphatna hilhcian a, pilna lampi ah pattah ding ngim le tup in nei ni. Pilna thusim loh ding kihilh nawnkei ni. Pau Khat Suan
Comment piaknop aomleh...