Malaysia gamah banghih, bangzong dinga pai ka hihiam?

Malaysia gamah banghih, bangzong dinga pai ka hihiam?

Zogam ah ka nun takna uh ahamsat man ka zawn man un kum 18 ka cin phet in gam dangah sum zong ding in Yangon ah laibu ka bawl hi.Kum 2011 ki pat tung lam in Malay ka tunga tun ka tun zawh kum 5 sung cing ding hi ta hi.A sawt lo in mim bang pian na tuunnu Zogam nuam khau bang ciah ding in ka sawm ta hi.

Malay gam a ka laizom zomi pih te leh hong pai lai ding zomi te deih sak na takpi tawh kam vai khak na leh hong tung nailo hong pai lai ding te theih ding malay gam ah kum 5 ka om sunga ka mitmuh na leh ka theih ka tel ka kan na malay gam a zomi numei pasal te pai khelh na thu hong hawm sawn nuam ing.

• ( 1 ) Pupa theih loh siing dang gam lei ah gualgen min thang UN card in khangthak zomite a tam zaw lam hong sik khial sak hong sia sak
• ( 2 ) Nu leh pa tawh om khawm lo a sum zong te sang nu leh pa tawh om khawm inn kuan a om khangno te a tam zaw paktat sia zaw
• ( 3 ) Nungak tangval lai te sang nupi papi (Nu thawi/pa thawi) te zawl thu lam ah a tam zaw tha hat zaw
• ( 4 ) Nu leh pa sanggam te theih pih loh kal a ki sim ten tam
• ( 5 ) Na it/ngaih taktak a zi/pasal dinga na sawm leh a pian a khan a sung thu kan tel sitset masa in

1. Malay gam a om zomi a tam zaw UN lam en gam 3 na tun dinga tam zaw in sawm ciat uhhi. A lam et na bang un UN zum lam vai senpi mel kei leh inn kuan sung nupa kal buai na om thei hi. UN card ngah ciang khua lam pan zi ding in khua sunga nungak moi a mel hoih tata gam dangah ki sam hi.Malay hong tun cianga ki ngai sa uh hilo a tam zaw a hih man un ki hawm tawh ki kha siat sak na khat om leh itna tawh ki mai sak zo ding tam lo a pasal tai san thei uhhi. (Tua hanga malay ah nuthawi tam) Tangval pawl khat te leuleu in UN card pen nungak te khem na zol na a zang thei uhhi.

Ki UN card nei sak ki lung muang sak ki sak theih pih mahmah in lau mel thei lo a vakvak te in migilo khawng tuak mun pah lel uhhi. UN card tawi a tam zaw in na sep pen a ma ut dan nipi ni ta tawl ngak hun ki ngah ding cih dan khawng bek sem nuam sese uhhi. Nipi ni biakinn lam zuan uh leh zong a tam zaw lungsim takpi um na tawh biakinn pai tam lo a lamet na nungak leh tangval ki muh ki thuah na peuh a ki khawm thei mi pawl khat ki om hi.Malay a zomi numei te pen a tam zaw gam 3 na tung nuam tek uh hi. Sum hau pa sang UN card nei pa pi muh zaw ngai zaw uhhi.(Nungak ten Tangval UN card neilo khat sang papi sa UN card nei khat ten pih gam zaw)

2. Nun tak na ham sat luat man a sum deih na takpi tawh gam dang pai numei pasal khangno te pen mi dang tawh om dan tat dan ki tam bat loh pah hi. Zi leh pasal zong dinga gam dang pai a hih loh mah bang un na sep han ciam ding bek mah ngaih sut in nei ciat uh a tua bang mite pen a pu te uh maipha zong mu ciat pah uhhi. Lawm ngai dinga gam dang pai a hih loh mah bang un, A ngai a om leh zong ngaih sut a nei lo tek uhhi.Tua bang mah in kuan man khem zolo uhhi.(Nungak gam dang pai khem peuh pak tat lo)

Nu leh pa tawh om inn kuan a om te pen muh tawm nek tawm zong dan a ki tuat uh a kha 1 a tha lawh sa uh kha 1 sung mah a zek uh a hih man in sum zang zo a duh a deih uh ne zo lei zo uh a nop sa mahmah uhhi. Zogam a nun tak na te phawk nawn lo gam 3 na tun ding bek2 sunmang a ngel ni loh uhhi. Lawm leh ngual hau uh a hih man un nungak leh tangval te bang pai khial baih mahmah uhhi. (Sum om peuh leh duh leh deih ki ngah na gam a hih man in pai khial baih pah)

3. Tu hun pen internet hun a ki cih mah bang in mikim in fb leh online ki ho theih na tuam2 ki zang kim tek a hih man in,Online ah ih theih ngei mi loh buang (nungak nupi nuthawi tangval papi zi nei sa) cih te ki thei lo hi. Nungak lai te sang nupi nutawi te kam siam kam khum thei zaw a tangval lai te sang in papi zinei sa te nungak mut siam zaw kam hang zaw uhhi. Ei zomi te pen kum cing nailo pipi a gam dang ki pai a hih man in tangval tung lawm ngaih zong thei nailo a gam dang tung ki tam mahmah hi.

Tua te pawl in nop tak sa nungak nutawi ten lah khem nop sa mahmah uhhi.Ei zomi te a tam zaw gam dangah fb online pen cimphawng in ki zang zaw tek a hih man in nupi nutawi papi sa ten nop tak sa pha diak uhhi. Nungak paktat pawl in tangval te sang papi la te ip lah zaw ki ci hi. (Tua lak ah na ki hel loh nang han ciam in la cimphawng leh na hun mawk bei sak ken hun in a man pha penpen cih phawk den in nei in)

4. Gam dangah mi khut nuai a na ki sem a hih man in, A tam zaw na sep na ngiah na ah numei pasal na sem khawm khan khat sungah ngiak khawm cih dan tam mahmah hi. A kha a kum banga na sep khop khit ciang ki mai ngap in ki ngaih sese loh hang a lum khawm2 thei zong om thei hi. (Duh tuak ki pia) Lawm ki ngai sunsun te zong nu leh pa theih pih ki ten na bawl nailopi in lum khawm2 thei a hih man in malay ah gam dang mi na sem nau phiat tam cih ki lim ngen mahmah hi. (Tua hanga tangval sit nungak sit ding pen mi ci ta ci ten a ten kul ki ci hi.)

Na sem khawm lo mun tuam tuak a om lawm ki ngai te zong tawlngak hun ni khawng ki hel uh leh inn sap na ngiah na khan sungah leng la ki do a hih man in senpi mahmah ki ci hi. Hih bang dan a lum khawm2 lawm ki ngai te pen a ki teng tam khol lo hi. A ki cim tak uh ciang ki khen lel uhhi. (Hih bang dan a ki sim ten numei leh pasal om khop na cih te pen numei te tungah thu om hi.

Na ngaih mahmah na lawm ngaih a hi phial zong in nu leh pa sanggam biak na pawlpi te hong theih pih na a om nai kei leh bang zah ta in pasal ten hong zol hang lup pih vet kei in ut kei peuh le cin nang thu hi. Hong it/ngai takpi hong tenpih gam lian zi a hong deih takpi pasal a tam zaw in na ki ten khit ma teng uh lup pih ding in hong zol khol lo ding hi.)

5. Gam dangah zi/ pasal na neih sawm a na lung ngulh leh na pak tat nu/pa a khua a tui a nu leh pa sanggam a ma pian leh khan zia kan tel sitset masa in, A sung thu na tel khit ciang na ki zawh leh itna ngaihna thu ngen pan in, Na ngah a hong ngaih a leh ten pihpah lel in na ten pih pah kei leh khah suah thei hi teh,… (Na pak tat nu/pa a min pi zong thei nailopi in itna ngaihna ngen kha ken la sang kha kei in)

Hih thu teng ban ah aki hem ngen thei lo phawk tawntung ding ki sam ka sak mahmah thu in,Ei zomi te koi mun koi gam ah ih tung zong in ih Zogam a ih nun tak zia mang ngilh ngei loh ding ni khatin lungsim sungah tawm vei sung ta ngaih sut kik zel ding ki sam ka sa mahmah hi.Tua hi leh kua mah kiphasak kipil sak kilian sak lo dinga gam leh minam itna veina lungsim zong ki nei ciat tek ding hi.

Ih Zogam ah mihau minuamsa mipil pilna nei hi le hang gam dangah misila khut nuai a na sem ding in kua mah ki painuam kilkel lo tek ding hi.Gam dangah pilnasin a gam mu nuam cih dan khawng bek in gam dang ki pai bek ding hi. Ih zawn ih hai luat man a gam danga misila khut nuai a na sem dinga ah pai ih hih lam ki phawk kim ciat ni.

Hih bang dan asin atuak athuak kha ngei te khan lawh pian thak na ding ka deih na leh asinkha athuakkha nailo te ki dop siam theih na ding mi 1,2 ih nun takpih theih na ding ka lung ngulh na tawh ka muh ka theih na hong at khia hi ing.

Ih khangno paal lai ni ih zaitha hat lai ih hun hoih te a zat siam thei ciat ding in hih thu hong sim sak mimal kim tungah khan lawh na pian thak na a thak in ih biak Pasian in thupha hong pia kim ciat tahen!

(Lai hong sim sak a na lungsim tawh a ki tuah kei leh kei akhial hilo a nang a khia hi teh cih nang leh nang na ki phawk theih leh mi hampha penpen na hi ding hi.) Ka lungdam 😊 Deih sak na takpi tawh theih na muh na hong hawm sawn ~ Peter Siingpi