Tulai leitung pen, a diak in kum zalom 21 zawh nung, information technology hanga leitung khempeuh manlang taka thu ikizaktuah theih ziauziau nungsang koi gam koi gam ah i om zongin bang gam mi ‘citizenship’ cih pen hong thulian tektek hi. Nidang banglo in i pianna gam ah kitengsuaklo, naungek pan putek pitek dong kitengsuak nawnlo cih hong tam deuhdeuh a, global village a cih uh hitakpita hi. Khuata sungah nasep ding a om simin veng langkhat pan veng langkhat ah nasem in kuan in nitak ciang ciahkik in inn tek mah lum a, zingsang ciangin nasepna mun dang khat ah kuan kik zel cih bangin tulai leitung zong sep ding omna lam peuh ah kivei ziahziahta hi.
Japan pan USA ah nasep kizong a, USA pan Japan ah a zong pawl mah om veve hi. Eima siamna lam a kisapna mun hi peuh leh gam khat pan gam dang khat ah kituah, pem, immigrate pen baih mahmahta a, Lamka pan Tonsim zin sang zong baihzaw thamta hi. Saklam pan khanglam ah, khanglam pan saklam ah; tuilu England pan tui taw Australia ah, tui taw New Zealand pan tui lu Norway ah cih bangin leitung kiu li ah mite kileh ziahziahta hi.
Tua bang ahih ciang nang koi gam mi na hiam cih hong thupi mahmah ta hi.
Gam khangto pawlkhat in amau gam pan a kitheihsiampih gamte ah khualzinna dingin VISA kisam sak nawnlo in ‘visa waver’ ciin kumpi hong ciamtehna laibuneu Passport na neih nak leh na zinna gam na tun ciang vanleng tual ah phalna la in na lutsuak thei hi. A kitheihsiampihsa hilo gamte ah bel a zinma in phalna (visa) lak kul hi. Tua bang gam pawlkhat pen a tamzaw developed countries te hi masa hi. Gentehna in US, UK, Australia, Japan, etc. cihte hi masa hi. A dang zong tampi om hi. Tua bang ah gammi hihna citizenship a neite hampha mahmah hi. USA passport nei lecin gam tampi ah na ut bangin visa la masalo in zin thei ding cihna hi. Ahi zongin gamdang pan USA zinna ding visa na ngah ding baihlo thei hi.
Nidang in gammi a kigen ciang Nationality cih khawngin kigen a, tu hun ciang Country of Citizenship ciin mite a kilawmzaw in kammal zangta uh hi. I minam hihna gam ah kiteng kinken lo a, i minam hihna gamah gammi kihi kinkenlo; i tenna gam min a tuam, i minam hihna a tuam hita hi. Tua in leitung minam tuamtuam kitheihsiamna, kinaihna, kikholhna, kilawmtatna khangsak, hong neisak hi. Tua ahih manin gam neu ah na piang zongin gam lian ah a tengmi na hithei a; gam lian ah na piang zongin gam neu ah a teengmi citizenship na nei thei hi. Hih pen tuma khang hun sangin tunai diak teng hong uang semsem hi. Uang semsem lai dingin zong ka um hi.
Korea ah FIFA World Cup a omlaiin a coach uh Guus Hiddink pen Korean citizenship kipia hi. Ama makaihna tawh Korea team in Semi Final a kah man vua a siapa tung vuah a lungdam lahna uh ahi hi. Ahi zongin amah tua gamah teeng tuanlo hi. Ama gammi hihna Holland mi ahihna nusia tuanlo hi. Gam mi hihna mun nih ah nei cihna hi. Tua bang zong a phal om a, Taiwan te in zong US citizenship tawh anih in neikhawm thei hi.
I minam min khek hetlo in i gam mi hihna kilaih thei cihna hi a, i gammi hihna i laih zongin i minam hihna kikemsuak thei cihna hi. Tua ahih manin tulai khangthak hun ah i zin, i pem, i lal zongin i minam hihna pen kinusia teitei tuanlo a, i ut leh i kepsuak theihna om hi. Kepsuak i ut leh eima thu hi a, keptohtoh i ut leh zong eima thu hi. A thak nuam’tuam a midanga zui pah ding i cih leh zong kingah veve hi.
Citizen i ihihna gamah citizen ahilote sang hamphatna tam kingahzaw a, gammi hihna limlim zong a manpha suakta hi. Tulai leitung tai kidemna ah a taihat penpen gamte pen mi khempeuh in tua gam hih ut uh hi. Melhoih kimu leh melhoih ki ut a, laisiam kimu leh laisiam ki ut a, mihau kimu leh mihau ki ut hi. Tua mah bangin gam khangto gam mite nuntak nopci mahmahte i muh ciang ei zong tua gam mite hih ding ki ut hi. I ut leh ei zong tua bang i hihsawmpah ding ahi hi. Leitung ah a kip a kho bangmah omlo a Pasian thu bekmah a kip a kho hiding hi. Pasian kihelna peuhmah bangmah in lingsak zolo dinga, gammi hihna sangin kipzaw ding hi.
Tuni in na pianna gammi na hi lai maithei. Na pemna gam gammi na hikhin maithei. Na pemkik laina ding gammi zong na hito lai kha ding hi. Tua gammi hihna pen kikhel thei a, ahi zongin minam hihna pen ut kei peuh leng gammi hihna i khel zongin khel kul tuanlo hi.
Hau Za Cin
Phuitong Liim
Comment piaknop aomleh...