Amasapen in 2016 kumsung tawntung hong tonpih Topa tungah lungdamna pulak masa hang. Eite in ihsep zawhlohding ham satnate leh gentheih liangvaih, lungkham dahnate panin lam honglakin hongmakhaih Topa kammalin eite hihciangah hong tonpihin nasep silbawlnate leh sangkah Zomi sangnaupangte khempeuh gualzawh matutna hongpia a hong gualzawhpih Topa a vanglianin minthang tawntung tahen. Amen!
Tu-in eite in I muh nailoh nithak, khathak, 2017 kumbul ah dingin, kalsuan dingin ih maban ciatah ih om laitakin bangcibangin kalsuan a,koici gamtat khuahek ding ih hiam? Late laiat David Kumpipa in Pasian aw, naza in Pasian’kammal in a hamsat leh lauhuai dinmun sihna limguam sung a nawkhangin tua a zak kammalte in na dingtang sakin a mabante ah na kalsuanpih to zel a, apa Tuute cingin aomlai pekpan kumpi’innsung atun dong mahin a zak kammal in nalungmuangsakin gualzawh, matut na piato zel hi.
USA te kumpi 37th na, Richard Nixon (1969 -1974) kum ih tangthu tawm en dih ni. Nixon pen January 9, 1913 kumin Yorba Linda California ah suak a, Republican Party pan Presidential Term 2 a nasempa a hihi. Apa Frank Nixon leh anu Hannah Nix -on te mi lungneem mahmah na hi uh hi. Aneulai in a naupa’n sihsan in a sawthetlo khatmah in a upa in sihsan leuleu hi. Nixo -n in a sangkahna mun Whitier College leh Duke University’s law school te ah excellent cih gualzawhna te a ngahden khat zong a hihi. Nixon te innkuan in a kammal zatnop khatpen “Gualzawhna le vangliatna omnapi in ei te-in theiloh ihhihman in hong guallelsak a hihi,” cih kammal nazang thei uhhi. Nixon pen bawllungsuih ukin Piano tumzong siam a, nasep hahkat le lungduai takin vaihawmsiam na talent a neikhat zong a hihi. A tawntungin agen phadeuh thuin gamvai leh gamkhat le gam khat vaihawmkhop theih nading cihte genpi in a neiden mikhatzong a hihi. Nixon in Duke University’s law school pan sang hangman ciangin California ah kumpina tawmvei sung hong semin 1940 kum in Pat Nixon tawh hong kiteng uh a tanu “ Tricia le Julie” te hong nei uh hi.
1945 ciang tuigalkap hong lutin panmun tampi tuahkawm in Office of Price Administration in Wash -ington D.C. ah na hongsem hi. Tuahun sungpen galpinihna, 1945 kum Japan ten Pearl Harbor ah bomb khiatin asim hun sungteng a hihi. September 26,1960 kum ciangin Democratic party nominee pan John F. Kennedy tawh a masapen le leitungin a mangngilh theilo Presidential kituhin kamkinialna, nasia takin Chicago ah hongnei in, tuamunah a ma party Republi -can te’n guallel in, vangkiamna lianpi ama party sungpan mahin hongnei hi. Hihbang guallelhna lianpi khitnung ah lungkia hetlo in 1962 kum ciangin kumpi hong lamkikin Campaign hongbawl kawikawi a, atawpna ah reporter te kiangah hehna le thangpaih luatna tawh “Nixon pen Guallel in nong pampaih khanonkei ding uh hi” ci-in, tha honglakik hi. Tuazawh 1969 –1974 kum dong USA te a 37th President Term 2 hong zomtosuak ahi hi.
Banghangin Nixon in lungkia loin gualzawhna hongngahkik zo hiam cihleh, Nixon pen a neulai-in a Nu Pat Nixon in nitaksim in Laisiangtho simpihden a, a tellohna munte ah hoihtak hilhin na genpihden khat a hihi. Khatvei nitakkhat a laisiangtho simna uh ah, Pasian in Abraham tungah a kamciam ahi, Piancil 12:1-3 “Nang thupha hong piate thupha kapia dinga, Nang hong samsiate kasamsia ding hi. Nang thuphangah bangin thupha a ngahna dingun leitung midang khempeuh in hong ngen ding uhhi,” acihna mun hong simkha uh hi. Tuaciangin Pat Nixon in, Nixon kiangah “Nixon aw, nangpen tu-in milian khat nong suak khathei ding hi, vaihawm Ulian khatin napankhak a leh Nixon aw, Israel te tawh kisai in huhding a kulleh kuamah dong sese loin huhpah in” ci-in na vaikhak kha ngei hi. Banghangin huhna piapahding na hiam? cihleh Topa’n Thupha apiak te samsialo in thupha napiading a, Topa’n a samsiatmite na samsiading hi a ci hi.
Tuamah banglianin USA te President hong sepsungin USA te sumzuak sumlei nalamah kiatpi-in hongkia uh a, USA mipi te’n, a President pa uh deih nonlo in kholsak nuam a, Lungphona hongnei liang uh hi. Tuahun laitak mahin Israel te Prime Minister nu, Golda Meir in, USA kumpi tungah huhna hongngen a “President Nixon aw, tu mahmah in ko Israel te nong huhkei le khua hongvakciangin guallel in kagalte uh khutnuai ah a tungkhin ding ka hita uh ci-in, azan azan in Phone tawh hong hohpih a, tua thupen Nixon in a zak phetmahin a lungsim sungah a mangngilh theihhet loh aneu lai a, laisiangtho kawm a, a nu’ kam vaikhak te in hong phawng kik a hihman in kuamah dong dihdih non lo in Kumpipa thupiak ci-in Tuigalkap, Vanlam, Leilam le a vui atang tawh hong kuansak pah phangphang a, USA te’ huhnahangin zingsang khuavakma in Israel te’n agalte’ khutnuai atungding kimlai suahtakna hong ngah uh hi.
Tuahangin USA te Kumpi Nixon pen aneulai in a nutawh a laisiangtho simnate tungtawnpan in Pasian kammal in lamlak in a lungsim sungah meivak bangin na tanden ahih manin, USA gam, mipihte’ muhdah etsan nate pan pahtawina tam pi ngahin, a gamun na cidamlawh hi. A makumpi sep sungteng kuamah theihpih hetlohkhat in USA mite, a linglawng sakden a hi Vietnam War abeitheih nading hanciamden in USA President asepma in 36th na kumpi asem Jonson in zong a han ciamhangin atangtun zawhloh a tawpna ah Vietnam ten, Innpi banga, a neih uh le a huh apanpihden China te tawh kilemna 1972 kum in hong bawlkhia zo hi. Pasian deih kilemna le daihna lunggulhin aneiden Nixon pen a neulaipek a, kipan in a Nu tawh a laisiangtho simna te in David Kumpipa lam a lak den Pasian kammal te, a lungsim sungah kemin tua in hong makaih a, guallelhna lianpi le sihtheihna limguamsung a nawkkhak hangin Pasi’ deihna mangngilh tuanlo in gualzawhna lianpi hong phusuakzo na hi hi.
Tua ahihleh tu’n Zomi siamsin sangnaupangte, Nu le Pa akuamahpeuhin 2017 sungah i kalsuan nadingte le Innkaangpi sung dong hongtunto zo dingin, bangmasuan in, bangbulphuh a, bangmuan le suan in neileng, eite hong makaih zodinga, eite hong gualzawhpih ding hiam? cih lungngai phadih ni. Zomi a kuamahpeuh Topa kammal in eite, meivak bangin hongtan hen la, lamhonglak in hong makaih tawngtung tahen. Amen! A simkha mimalkimin gualzawhna le matuhzawhna thupha limci hong hisak ta hen.
By: Itna sungah Kham Cin Pau
Comment piaknop aomleh...